Chwilówki nie są popularną formą finansowania rozwoju działalności czy inwestycji w aktywa, a tym bardziej działalności banku. Przedsiębiorcy już częściej niż po pożyczki od instytucji pozabankowych sięgają po kredyt gotówkowy dla firm. Produktem przygotowanym z myślą o właścicielach firm, ale przede wszystkim o bankach jest pożyczka podporządkowana.
Czym jest pożyczka podporządkowana? Definicja
Zacznijmy od podstaw, czyli od wyjaśnienia, co to jest pożyczka podporządkowana. Definicja pożyczki podporządkowanej mówi, że jest to finansowanie udzielane jednostce zależnej przez kontrolującą ją jednostkę dominującą, tzw. wierzyciela podporządkowanego.
Charakterystyczne dla pożyczki podporządkowanej jest to, że w razie upadłości lub bankructwa pożyczkodawca zaspokajany jest dopiero jako ostatni, przez co wiąże się z większym ryzykiem. Inwestor jednak akceptuje wysoki poziom ryzyka, ponieważ w zamian ma otrzymać udziały w ewentualnych zyskach z inwestycji. Ponadto zyskuje też zabezpieczenie na aktywach przedsiębiorstwa.
Najczęściej pożyczka podporządkowana wykorzystywana jest przez banki, które wspierają przy jej pomocy rozwój swoich spółek zależnych. Przybiera ona formę obligacji podporządkowanych, które emitowane są przez podmiot zależny, a kupowane przez podmiot dominujący.
Pożyczka podporządkowana w bilansie – co warto wiedzieć? Choć jest to kredyt, to w bilansie pożyczkobiorcy zaliczana jest do kapitału własnego. W przypadku banków niezbędna jest na to zgodna KNF – pożyczka podporządkowana wtedy jest zaliczana do tzw. kapitału Tier II. Dlatego ten rodzaj finansowania jest uważany za tzw. hybrydową formę finansowania.
A jak wygląda pożyczka od udziałowca w bilansie? Zaciągnięte przez jednostkę pożyczki prezentuje się w sprawozdaniu finansowym w zależności od terminów ich spłaty, uwzględniając podział na zobowiązania krótko- i długoterminowe.
Pożyczka podporządkowana a Prawo bankowe
Bank, chcąc skorzystać z pożyczki podporządkowanej, musi przestrzegać ustawy Prawo bankowe, która to określa zasady zaliczania środków z takiego finansowania do funduszy uzupełniających kapitału własnego, tzw. Tier II. Dokładne informacje na ten temat zawiera art. 127.
W art. 127 ust. 3 pkt 2 lit. b Prawa bankowego wyjaśnione zostało, co jest rozumiane przez zobowiązania podporządkowane. Zobowiązania podporządkowane muszą spełniać następujące kryteria:
- środki pieniężne muszą zostać przyjęte na okres co najmniej 5 lat (okres umowy),
- środki pieniężne nie mogą być wycofane z banku przed upływem okresu umowy, z zastrzeżeniem ust. 4,
- środki pieniężne w przypadku upadłości banku lub jego likwidacji podlegają zwrotowi w ostatniej kolejności,
- zwrot środków pieniężnych nie jest zabezpieczony przez bank bezpośrednio ani pośrednio.
Wtedy pożyczka podporządkowana może zostać potraktowana jako kapitał własny.
W razie chęci poznania szczegółowych uregulowań art. 27 odsyła do Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych.
Dowiedz się także: jak złożyć wniosek o pożyczkę dla samozatrudnionych?
Kto może zaciągnąć pożyczkę podporządkowaną?
Pożyczka podporządkowana skierowana jest przede wszystkim do małych i średnich przedsiębiorstw, które prowadzą działalność we wszystkich sektorach komercyjnych. Sytuacja finansowa firm starających się o finansowanie powinna być stabilna, zyski regularne, a perspektywy rozwoju dobre.
Zdarza się, że firmy pomimo ogólnie dobrej sytuacji nie mają wystarczającej zdolności kredytowej i przez wysokie ryzyko inwestycji nie mogą skorzystać z tradycyjnych form finansowania, np. kredytów bankowych. Wtedy rozwiązaniem jest dla nich pożyczka podporządkowana.
Skorzystać z niej mogą także firmy, które funkcjonują poza parkietem giełdowym i nie są w stanie pozyskać kapitału poprzez emisję akcji. Udzielają jej w takich okolicznościach specjalistyczne fundusze np. typu private equity, a pożyczka nosi nazwę mezzanine. Pożyczka podporządkowana jest także dla podmiotów, którym potrzebne są środki na zakup przedsiębiorstwa.
Jakie są warunki pożyczki podporządkowanej?
Cechy pożyczki podporządkowanej to m.in.:
- pod uwagę brane są jedynie środki w pełni wpłacone,
- pierwotny termin wymagalności zaciągniętej pożyczki musi wynieść przynajmniej 5 lat,
- po upływie 5 lat pożyczka może być spłacana, z tym że jej udział w funduszu własnym musi być sukcesywnie ograniczany,
- pożyczka nie może być spłacona przed okresem pięcioletnim (z pewnymi wyjątkami),
- w przypadku braku określonego terminu spłaty pożyczka może zostać spłacona dopiero po 5-letnim okresie wypowiedzenia.
Maksymalna kwota pożyczki podporządkowanej
Kwota pożyczki podporządkowanej zostaje ustalona między stronami i wpisana do umowy. Jej wysokość może być różna. Banki spółdzielcze mogą ją zaciągać w wysokości do 3 mln zł w Fundacji Polskiej Izby Bankowości Spółdzielczej.
Znane są przypadki, kiedy pożyczki podporządkowane banków opiewały na bardzo wysokie kwoty. Dla przykładu w 2019 roku ING Bank Śląski wziął takie finansowanie w wysokości 250 mln euro od holenderskiego ING Bank N.V.
Z kolei w 2020 roku BNP Paribas Bank Polska S.A. zawarł z BNP Paribas S.A., francuską spółką akcyjną umowę nieodnawialnej pożyczki podporządkowanej w kwocie 2,3 mld zł. Widać zatem, że kwoty pożyczek podporządkowanych potrafią być bardzo wysokie.
Spłata pożyczki podporządkowanej
Pożyczkobiorca dokonuje spłaty kapitału po zakończeniu ustalonego w umowie pożyczki okresu finansowania. Spłata pożyczki podporządkowanej zazwyczaj trwa minimum 5 lat i odbywa się w trybie jednorazowym.
W szczególnych okolicznościach pożyczka podporządkowana może zostać spłacona przed okresem minimalnym, jednak może to mieć miejsce dopiero po uzyskaniu zgody KNF. Za wyjątkową należy uznać sytuację, kiedy pożyczkobiorca ogłosi likwidację lub stanie się niewypłacalny. W takim przypadku trzeba zachować kolejność spłaty wierzycieli – pożyczkodawca powinien zostać spłacony dopiero jako ostatni.
Wcześniejszej spłaty można dokonać również, jeśli nie ma ryzyka, że spłata wpłynie negatywnie na wypłacalność i rentowność dłużnika. Pożyczka podporządkowana nie może zostać spłacona przed terminem za to wtedy, gdy została zaciągnięta na czas nieokreślony.
Jak zdobyć pożyczkę podporządkowaną? Poradnik
O pożyczkę podporządkowaną należy starać się podobnie jak o standardowy kredyt, choć w zakresie samego procesu wnioskowania mogą występować pewne różnice w zależności od instytucji, gdzie się o nią ubiegamy. Nie obowiązują żadne sztywne zasady, które regulowałyby ten proces. Z reguły jest tak, że procedurę kredytową rozpoczyna złożenie wniosku razem z kompletem wymaganych przez pożyczkodawcę dokumentów.
Pożyczka podporządkowana – wzór umowy. Przed podpisaniem umowy warto dowiedzieć się, jak taki dokument powinien być skonstruowany. Umowa pożyczki podporządkowanej powinna zawierać m.in. takie informacje jak:
- kwota pożyczki,
- cel finansowania,
- sposób i termin wypłaty środków,
- okres trwania umowy,
- oprocentowanie pożyczki,
- termin i sposób spłaty długu,
Dodatkowo w przypadku banków w umowie powinien znaleźć się zapis dotyczący tego, że w razie likwidacji lub upadłości pożyczkobiorcy środki pożyczki będą podlegać zwrotowi na samym końcu, po spełnieniu roszczeń pozostałych wierzycieli.
Jakie dokumenty są wymagane przy pożyczce podporządkowanej?
Wraz z wnioskiem o pożyczkę podporządkowaną należy złożyć niezbędne do przeprowadzenia procesu kredytowego dokumenty. Do najważniejszych należą dokumenty rejestrowe oraz finansowe. Wśród finansowych powinny się znaleźć m.in.:
- bilans,
- rachunek zysków i strat,
- sprawozdanie za ostatni rok.
Na podstawie dostarczonych dokumentów pożyczkodawca podejmuje decyzję o udzieleniu finansowania lub odmowie. Lista wymaganych dokumentów może się różnić w zależności od instytucji, dlatego warto poprosić o jej przedstawienie jeszcze przed złożeniem wniosku kredytowego.
Jak wypełnić wniosek o pożyczkę podporządkowaną?
Wniosek o udzielenie pożyczki podporządkowanej powinien zawierać informacje dotyczące pożyczkobiorcy oraz finansowania. Dodatkowo znaleźć się w nim powinno odpowiednie uzasadnienie, z uwzględnieniem biznesplanu. O wzór wniosku o pożyczkę podporządkowaną można poprosić instytucję, w której chcemy starać się o finansowanie.
Wniosek stanowi podstawę do przeprowadzania oceny zdolności kredytowej, dlatego powinien być wypełniony zgodnie z prawdą. Pożyczkodawca i tak zweryfikuje autentyczność podanych danych.
Wady i zalety pożyczki podporządkowanej
Pożyczka podporządkowana to dość nietypowa forma pozyskania kapitału, dlatego przed podjęciem decyzji o jej zaciągnięciu warto poznać jej zalety i wady. Jedne i drugie zebraliśmy w poniższej tabeli.
|
Zalety |
Wady |
|
|
Czy warto wybrać pożyczkę podporządkowaną? Opinie
Pożyczki podporządkowane to atrakcyjne źródło finansowania przede wszystkim dla tych firm, które nie mają możliwości skorzystania z kredytu bankowego. Dzięki nim nawet w przypadku zaostrzenia polityki kredytowej w bankach i braku odpowiednio wysokiej zdolności kredytowej można dostać środki na rozwój działalności czy realizację inwestycji.
Instytucjom działającym w formie spółek akcyjnych bardziej opłaca się wziąć pożyczkę podporządkowaną niż wyemitować akcje, ponieważ wychodzi to dużo taniej. Na plus zaliczyć trzeba także elastyczne warunki zobowiązania, które są dopasowywane do projektu inwestycyjnego. Z tego względu opinie o pożyczkach podporządkowanych są raczej dobre, a ich zaciąganie opłacalne.
Jeżeli prowadzisz własną działaność gospodarczą, to zainteresuje Cię również:
