Wyłudzenie kredytu jest jednym z najczęściej popełnianych przestępstw finansowych. Szczególnie groźne jest wyłudzenie pożyczki na cudze nazwisko, ponieważ ofiary takiego oszustwa długo muszą dochodzić swoich praw, by uniknąć konieczności spłaty nie swojego zobowiązania. Ze względu na rozwój usług finansowych online skala takich oszustw kredytowych ostatnio przybrała na sile. Przestępcy wykorzystują bowiem uproszczone procedury ubiegania się o kredyt gotówkowy przez Internet, który łatwiej zaciągnąć niż w placówce.
Wyłudzenie kredytu lub pożyczki - na czym polega?
Na początku wyjaśnijmy, co oznacza wyłudzenie kredytu w potocznym rozumieniu tego pojęcia. Otóż jest to przede wszystkim zaciągnięcie zobowiązania z zamiarem jego niespłacenia – do takiej sytuacji dochodzi np. gdy oszust posługując się cudzym dowodem tożsamości bierze pożyczkę, zakładając z góry, że to nie on będzie odpowiedzialny za jej spłatę. O wyłudzeniu kredytu możemy jednak mówić także w sytuacji, gdy osoba wnioskująca o finansowanie posłuży się sfałszowanymi dokumentami w celu podniesienia swojej zdolności kredytowej, czyli np. zaświadczeniem o zarobkach.
Z punktu widzenia prawa wyłudzenie kredytu lub pożyczki jest kwalifikowane w kodeksie karnym jako oszustwo zwykłe lub oszustwo kredytowe.
Kiedy jest wyłudzenie kredytu traktowane jako oszustwo zwykłe? Wg art. 286 k.k. dochodzi do niego, gdy oszust wprowadzi w błąd inną osobę (niekoniecznie instytucję) i doprowadzi ją do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, czyli rzeczywiście otrzyma od niej kredyt lub pożyczkę wskutek oszustwa.
Nieco inaczej natomiast traktowane jest oszustwo kredytowe według art. 297 k.k. Można o nim mówić, gdy dojdzie do próby lub faktycznego wyłudzenia kredytu od instytucji takiej jak bank, czy firma pożyczkowa na podstawie przedłożonego dokumentu: podrobionego, przerobionego, poświadczającego nieprawdę itp., a także na podstawie udzielenia nieprawdziwych informacji na swój temat.
Wyłudzenie kredytu - w jaki sposób najczęściej do tego dochodzi?
Już wiemy, że wyłudzenie kredytu to przestępstwo – ale jak dochodzi do niego w praktyce najczęściej? Zazwyczaj postępowanie karne wytaczane jest przeciwko osobom, które w celu uzyskania finansowania przedkładają w banku lub instytucji pożyczkowej fałszywe dokumenty.
W sieci znaleźć można opisy takich spraw dotyczących np. wyłudzenia kredytu z Providenta na podstawie nierzetelnego oświadczenia o dochodach. Dość głośna jest również sprawa znanego dziennikarza, który posądzany jest o wyłudzenie kredytu hipotecznego, ponieważ według banku podrobił pod dokumentami podpis swojej żony.
Warto tutaj wiedzieć, od jakiej kwoty wyłudzenie pieniędzy grozi najsurowszą karą. Zgodnie z przepisami narażony na nią jest przestępca, który dopuści się oszustwa w stosunku do mienia znacznej wartości, czyli powyżej 200 000 zł. Nie oznacza to jednak, że wyłudzenie chwilówki w niewielkiej kwocie ujdzie przestępcy płazem.
Poniżej przedstawiamy inne częste sposoby na wyłudzenie kredytu, które niestety uderzają także w niewinne osoby.
Wyłudzenie kredytu przez internet
Wyłudzenie kredytu przez Internet jest dzisiaj dużym problemem, ponieważ zarówno banki, jak i firmy oferujące pożyczki online stosują uproszczone procedury wnioskowania o finansowanie. Nie trzeba np. dostarczać zaświadczenia o zarobkach od pracodawcy, lecz wystarczy złożyć oświadczenie o dochodach. Daje to duże pole do oszustw.
Przez Internet łatwiej wyłudzić kredyt na cudze dane, szczególnie w firmach, które udzielają pożyczek na podstawie wyjątkowo prostych formalności. Aby z nich skorzystać, wystarczy wypełnić formularz online, wpisać w nim dane z dowodu osobistego oraz ewentualnie potwierdzić swoją tożsamość za pomocą przelewu bankowego. Przestępcy, którym uda się założyć konto na cudze nazwisko i przejąć dane z dowodu tożsamości innej osoby, mogą więc dość łatwo zaciągnąć na nią takie zobowiązanie. Wyłudzenie kredytu na PESEL w banku jest zazwyczaj znacznie trudniejsze, choć nie niemożliwe.
Sprawdź: Kredyt na dowód bez umowy o pracę
Wyłudzenie kredytu na cudzy dowód
W Internecie możliwe jest wyłudzenie kredytu na cudze dane nawet bez posiadania dowodu tożsamości innej osoby. W stacjonarnych placówkach finansowych fizyczny dokument jest niezbędny zarówno do złożenia wniosku o kredyt bankowy, jak i o pożyczkę pozabankową. W takich miejscach więc dochodzi najczęściej do wyłudzenia kredytu na skradziony dowód lub fałszywy dowód.
Kliknij i sprawdź: Zgubiony dowód osobisty - co zrobić?
Wyłudzenie kredytu na słupa
Wyłudzaniem kredytów na słupa zajmują się zorganizowane grupy przestępcze. Proceder polega najczęściej na tym, że werbowane są osoby, którym obiecywany jest procent od wyłudzonej pożyczki. Przestępcy dają im sfałszowane zaświadczenia o zarobkach i wysyłają do banku, by złożyli wniosek o kredyt. Gdy ten zostanie im udzielony, cała suma trafia do rąk przestępców. Tzw. „słupy” zostają z umową kredytową i ogromnym długiem. Bardzo często nie potrafią dochodzić swoich praw, ponieważ nie znają tożsamości przestępców lub są przez nich zastraszani.
Wyłudzenie kredytu jak się bronić?
Przestraszyły Cię opisane wyżej przykłady oszustw kredytowych? Nie daj się wciągnąć w wyłudzenie kredytu! Przed oszustami można się skutecznie bronić. Oto wskazówki, jak zapobiec wyłudzeniu kredytu na swoje nazwisko:
- nie gódź się na zaciągnięcie pożyczki dla innej osoby, nawet w zamian za wysokie wynagrodzenie,
- pilnuj dowodu osobistego – w razie jego zgubienia szybko zastrzeż dokument w swoim banku,
- nigdy nie podawaj danych z dowodu bez potrzeby – o numer dowodu, PESEL czy termin ważności dokumentu mogą poprosić Cię jedynie instytucje finansowe, gdy sam ubiegasz się o kredyt,
- nigdy nikomu nie podawaj loginu i hasła do bankowości elektronicznej (nawet przedstawicielom banku).
Wyłudzeniekredytu - jak sprawdzić, czy ktoś wziął na Ciebie kredyt?
O tym, że ktoś wziął na Ciebie kredyt, dowiesz się na pewno w momencie, gdy kredytodawca upomni się o jego spłatę. Taka sytuacja będzie oznaczała poważne kłopoty, dlatego lepiej jej uniknąć. Im wcześniej zorientujesz się, że ktoś wziął na Ciebie kredyt, tym łatwiej będzie Ci dochodzić swoich praw.
Próba wyłudzenia kredytu na Twoje nazwisko powinna być widoczna w BIK, ponieważ do instytucji tej zwracają się wszystkie banki w celu uzyskania informacji o osobie wnioskującej o kredyt. Takie zapytania są odnotowywane w BIK i możesz o nich się dowiedzieć, albo zamawiając raport o sobie, albo przez uruchomienie Alertów BIK. W tym drugim przypadku BIK wyśle do Ciebie SMS-a za każdym razem, gdy bank lub instytucja pożyczkowa złoży zapytanie na Twój temat, co będzie oznaczało, że ktoś ubiega się o finansowanie na Twoje dane.
Kliknij i sprawdź: Rodzaje kredytów
Wyłudzenie kredytu - co zrobić, gdy ktoś wyłudzi kredyt lub pożyczkę na Twoje dane?
Jeżeli padniesz ofiarą oszusta, musisz szybko zacząć działać. Gdzie zgłosić wyłudzenie kredytu? Przede wszystkim na Policję w celu powiadomienia o popełnieniu przestępstwa. Koniecznie trzeba skontaktować się również z instytucją, która udzieliła kredytu na Twoje dane.
Niestety w wielu przypadkach, szczególnie gdy nie udaje się złapać oszusta, poszkodowana osoba musi udowodnić, że padła jego ofiarą. Najczęściej odbywa się to przed sądem, któremu należy dostarczyć odpowiednie dowody. Jak udowodnić wyłudzenie kredytu? Niezbędne jest zazwyczaj powołanie świadków, którzy np. potwierdzą, że w czasie zaciągania zobowiązania byłeś w innym miejscu. Pomocna może być również opinia biegłego grafologa, który będzie potrafił udowodnić, że podpis pod umową kredytową nie został złożony przez Ciebie.
Wyłudzenie kredytu - gdzie szukać pomocy?
Wiele osób nie wie, gdzie zgłosić oszustwo internetowe skutkujące wyłudzeniem danych lub właśnie pożyczki. Zawsze należy to zrobić na Policji lub w prokuraturze. Zawiadomienie o wyłudzeniu kredytu najlepiej złożyć na piśmie, opisując w nim okoliczności zdarzenia, czyli na czym polegało oszustwo oraz kiedy zostało popełnione.
Pomocy w takich sprawach udzieli Ci każdy adwokat. Jeśli potrzebujesz bezpłatnej porady prawnika, możesz ją otrzymać w organizacjach pozarządowych lub w urzędach gminy oferujących takie usługi.
Wniosek pokrzywdzonego w sprawie wyłudzenia kredytu
Postępowanie w sprawie wyłudzenia kredytu organy ścigania rozpoczną dopiero na Twój wniosek (chyba że to bank zgłosi przestępstwo). Nie zwlekaj zatem ze złożeniem zawiadomienia. Potwierdzenie jego złożenia przyda Ci się także w rozmowach z bankiem, w którym doszło do oszustwa.
Czy możliwe jest przelanie pożyczki na czyjeś konto? Sprawdź koniecznie!
Wyłudzenie kredytu - kara za oszustwo kredytowe
Za wyłudzenie kredytu kodeks karny przewiduje surowe kary:
- za oszustwo zwykłe grozi kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat,
- za oszustwo kredytowe – grozi kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.
Z kolei za podszywanie się pod kogoś w celu wyrządzenia jej szkody osobistej lub majątkowej np. poprzez wyłudzenie na nią kredytu kk przewiduje karę pozbawienia wolności do lat 3.
Jak widać, konsekwencje wyłudzenia kredytu są dość poważne. Jeśli jednak sprawca takiego czynu dotąd nie był karany, sąd może za wyłudzenie kredytu wymierzyć mu karę w zawieszeniu.
Wyłudzenie kredytu z zamiarem spłaty
Z pewnością zastanawiasz się, co grozi za wyłudzenie kredytu z zamiarem spłaty, czyli np. gdy jedynie dopuścisz się oszustwa we wniosku kredytowym, by zwiększyć swoje szanse na uzyskanie finansowania. Za sfałszowanie dokumentu o dochodach lub nawet udzielenie na temat wysokości zarobków nieprawdziwych informacji grozi kara do 5 lat pozbawienia wolności. Jeśli jednak bank nie wykryje takiego oszustwa na etapie rozpatrywania wniosku i udzieli kredytu, a kredytobiorca będzie go spłacał regularnie, jest szansa na uniknięcie kary lub jej złagodzenie.
Sprawdź także: Czyszczenie BIK
Wyłudzenie kredytu - czy należy spłacić kredyt, który został wyłudzony?
Jeśli doszło do wyłudzenia kredytu na cudze nazwisko, spłata zobowiązania z punktu widzenia poszkodowanej osoby wydaje się bezzasadna. Niestety, dopóki oszustwo nie zostanie udowodnione, kredytodawca może żądać takiej spłaty od osoby, na którą została zawarta umowa kredytowa. Właśnie dlatego warto jak najszybciej zgłosić sprawę do organów ścigania – wszczęcie oficjalnego postępowania powinno skłonić bank od wstrzymania się z działaniami windykacyjnymi.
Wyłudzenie kredytu - co jeszcze warto wiedzieć?
Zgodnie z polskim prawem karalność przestępstw z czasem ulega przedawnieniu. Jeśli chodzi o wyłudzenie kredytu przedawnienie takiego oszustwa następuje po 15 latach, a po 5 latach oszustwo mniejszej wagi. Po tym czasie przestępca nie może zatem zostać ukarany przez sąd.
Ostatnią kwestią, jaką warto wyjaśnić, jest wyłudzenie kredytu a BIK. Jeśli ktoś zaciągnie kredyt na Twoje nazwisko, informacja o nim zostanie odnotowana w BIK, podobnie jak późniejsze opóźnienia w jego spłacie. Takie informacje negatywnie wpłyną na Twoją historię kredytową. Bardzo ważne jest zatem, by wyłudzenie kredytu zgłosić do Centrum Obsługi Klienta BIK. Instytucja ta po przyjęciu zgłoszenia pomoże Ci wyjaśnić sprawę z bankiem i jeśli oszustwo zostanie potwierdzone, usunie z bazy niekorzystne dane.
