Stopy procentowe – czym są?
Stopy procentowe to inaczej koszt kapitału, czyli odsetki od pożyczonych środków, np. w ramach kredytu. Według innej definicji jest to cena, za jaką bank centralny udziela kredytu bankom komercyjnym lub po jakiej sprzedaje się papiery wartościowe.
Za pomocą stóp procentowych Narodowy Bank Polski może wpływać na koszt zobowiązań ze zmiennym oprocentowaniem, a także na odsetki od depozytów terminowych, np. lokat terminowych i kont oszczędnościowych.
Stopy procentowe NBP – rodzaje
Określenie „podstawowe stopy procentowe NBP” odnosi się do całej grupy stóp, wśród których należy wymienić:
- Stopę referencyjną NBP – to najważniejsza stopa procentowa banku centralnego, od której uzależnione są np. koszty kredytowania. Określa ona minimalną cenę, po jakiej bank centralny organizuje operacje otwartego rynku w obrębie rynku międzybankowego. Obejmują one operacje polegające na zakupie lub sprzedaży przez ten bank krótkoterminowych papierów wartościowych w celu przywrócenia równowagi rynkowej.
- Stopa redyskontowa weksli – to cena, po jakiej bank centralny skupuje weksle od banków komercyjnych, nabyte wcześniej przez te banki komercyjne od swoich klientów.
- Stopa dyskontowa weksli – naliczana w momencie przyjęcia przez NBP od banków komercyjnych wcześniej dyskontowanych weksli.
- Stopa lombardowa NBP – wskazuje na maksymalny poziom oprocentowania kredytów udzielanych przez bank centralny bankom komercyjnym pod zastaw papierów wartościowych. Inaczej to oprocentowanie kredytów lombardowych.
- Stopa depozytowa – wskazuje oprocentowanie jednodniowych depozytów składanych przez banki komercyjne w banku centralnym i określa też minimalne oprocentowanie na rynku.
Stopa depozytowa powinna niewiele odbiegać od wysokości realnych stóp procentowych oferowanych na lokatach bankowych przez instytucje. Tymczasem niestety efektywna stopa procentowa, jaką można uzyskać na lokacie, jest znacznie niższa – ujemna.
Stopy procentowe w Polsce 2025 – aktualne dane
Aktualne stopy procentowe w Polsce1 wynoszą:
- stopa referencyjna – 5,75 %,
- stopa lombardowa – 6,25 %,
- stopa depozytowa – 5,25 %,
- stopa redyskontowa weksli – 5,80 %,
- stopa dyskontowa weksli – 5,85 %.
Decyzja RPP z lutego była zgodna z oczekiwaniami rynku, jednak analitycy wskazują, że przyszłość stóp procentowych wciąż stoi pod znakiem zapytania.
Czy stopy procentowe spadną w 2025 roku?
Eksperci przewidują, że w 2025 roku stopy procentowe mogą stopniowo spadać, ale tempo tego procesu będzie zależało od kilku czynników:
✔️ Inflacja – Wciąż utrzymuje się powyżej celu NBP (2,5%), a prognozy wskazują, że może się to utrzymać z powodu odmrożenia cen energii.
✔️ Polityka fiskalna i regulacyjna – Zmiany podatkowe, akcyza i działania rządu mogą wpłynąć na inflację i decyzje RPP.
✔️ Sytuacja na rynkach globalnych – Decyzje Europejskiego Banku Centralnego (EBC) oraz amerykańskiej Rezerwy Federalnej (Fed) mogą mieć wpływ na kurs złotego i poziom inflacji.
🔹 Prognozy ekonomistów:
- mBank uważa, że spadek stóp procentowych w marcu 2025 roku jest niedoceniany i może nastąpić szybciej, niż przewiduje rynek.
- Bank Pekao prognozuje, że obniżki stóp procentowych nastąpią dopiero po wakacjach.
Przeczytaj: Co składa się na koszt kredytu hipotecznego?
Stopy procentowe a kredyty – co dalej?
🔹 Stopy procentowe kredytów hipotecznych
📌 Obecnie kredyty hipoteczne opierają się na wskaźniku WIBOR, który jest pochodną stóp NBP. Oznacza to, że:
- Kredytobiorcy posiadający kredyty ze zmiennym oprocentowaniem nadal płacą wysokie raty.
- Ewentualne obniżki stóp procentowych w 2025 roku mogą obniżyć koszty kredytów, ale proces ten będzie stopniowy.
🔹 Stopy procentowe kredytów gotówkowych
📌 Kredyty gotówkowe również zależą od stóp NBP – ich oprocentowanie może spaść, jeśli RPP zdecyduje się na kolejne obniżki.
Kto zyskuje, a kto traci na zmianach stóp procentowych?
Kto zarabia na wysokich stopach procentowych?
✔️ Banki – wyższe stopy oznaczają większe zyski z kredytów.
✔️ Oszczędzający – lokaty bankowe i obligacje dają lepsze oprocentowanie.
Kto traci na wysokich stopach procentowych?
❌ Kredytobiorcy – wyższe raty kredytów hipotecznych i gotówkowych.
❌ Przedsiębiorcy – droższy koszt finansowania działalności.
Kliknij i sprawdź: Symulacja kredytu hipotecznego
Jakie są scenariusze dla stóp procentowych?
Stopy procentowe w górę?
Wzrost stóp procentowych byłby możliwy, gdyby inflacja zaczęła ponownie rosnąć lub kurs złotego osłabił się na tyle, że wymagałby reakcji RPP.
Stopy procentowe w dół?
Jeśli inflacja zacznie spadać, a gospodarka zwolni, RPP może zdecydować się na obniżki. Wiele prognoz wskazuje, że obniżki są możliwe w drugiej połowie 2025 roku.
