Emerytura w Polsce jest regulowana przez przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 1998 r. Obecnie wiek emerytalny wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn.
Niestety często zdarza się, że osoby będące w wieku przedemerytalnym są z niezależnych od siebie przyczyn zwalniane ze stanowiska. Zasiłek przedemerytalny ma wspomóc seniorów, którzy nie mogą jeszcze otrzymywać właściwego świadczenia.
Czym jest zasiłek przedemerytalny?
Zasady związane z nabywaniem prawa do zasiłku przedemerytalnego oraz zasady wypłaty reguluje ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych. Według przepisów na świadczenie może liczyć osoba, która utraciła zatrudnienie z przyczyn dotyczących zakładu pracy lub ogłosiła upadłość prowadzonej przez siebie pozarolniczej działalności gospodarczej.
Takie sytuacje są bardzo trudne dla szerokiej grupy Polaków, którzy są tuż przed uzyskaniem prawa do emerytury i często zostają bez grosza. Bez zgromadzonych oszczędności trudno poradzić sobie z opłacaniem rachunków, regulowaniem rat, np. za kredyt gotówkowy czy opłacaniem leczenia. Zasiłek może zatem okazać się dużą pomocą.
W ZUS o zasiłek przedemerytalny mogą też ubiegać się seniorzy, którzy przez 5 lat pobierali rentę z tytułu niezdolności do pracy oraz osoby, które pobierały świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy, lub zasiłek dla opiekuna z powodu śmierci osoby, nad którą sprawowały opiekę.
Pozostaje jeszcze kwestia nazewnictwa. Zdarza się, że pojęcia te są używane zamiennie - zasiłek przedemerytalny a świadczenie przedemerytalne. Jaka jest różnica? Okazuje się, że zasiłki przedemerytalne były przyznawane na podstawie uchylonej już ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu. Po wejściu w życie przywoływanej wyżej ustawy z 30 kwietnia 2004 r. zasiłek został zastąpiony świadczeniem przedemerytalnym.
Kto może ubiegać się o zasiłek przedemerytalny?
W tej części artykułu szczegółowo opiszemy, komu przysługuje zasiłek przedemerytalny w 2023 roku. O świadczenie mogą ubiegać się osoby, które przepracowały w danym zakładzie co najmniej 180 dni, mają odpowiedni staż pracy oraz wiek.
Kiedy należy się zasiłek przedemerytalny? W przypadku osób, które były zatrudnione na umowę o pracę, obowiązują następujące zasady:
- do dnia rozwiązania stosunku pracy ukończone 56 lat oraz 20 lat stażu pracy uprawniającego do emerytury (kobiety) lub ukończone 61 lat i 25 lat stażu pracy (mężczyźni), a utrata zatrudnienia nastąpiła w wyniku likwidacji zakładu pracy lub niewypłacalności pracodawcy;
- ukończone 55 lat oraz okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 30 lat (kobiety) lub 60 lat i okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 35 lat (mężczyźni), a utrata zatrudnienia nastąpiła z winy pracodawcy,
- niezależnie od wieku staż pracy min. 35 lat (kobiety) lub 40 lat (mężczyźni), a utrata zatrudnienia nastąpiła z winy pracodawcy.
Z kolei w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą obowiązują następujące zasady:
- ogłoszenie upadłości firmy prowadzonej przez min. 24 miesiące,
- ukończone 56 lat i 20 lat stażu pracy (kobiety) lub 61 lat i 26 lat stażu (mężczyźni).
Osoby bezrobotne, które w ciągu 30 dni od ustania prawa do otrzymywania renty z tytułu niezdolności do pracy zarejestrują się w urzędzie pracy, muszą spełnić następujące warunki:
- ukończyć co najmniej 55 lat i mieć 20 lat stażu pracy (kobiety) lub 60 lat i 25 lat stażu (mężczyźni).
Sprawdź również: Co warto wiedzieć o ofertach kredytowych dla emerytów i rencistów?
Kto nie może się ubiegać o świadczenie przedemerytalne?
Zasiłku przedemerytalnego nie otrzyma osoba, która:
- jest zaraz po utracie pracy – zgodnie z przepisami prawo do otrzymywania świadczenia uzyskuje się dopiero po 180 dniach pobierania zasiłku dla bezrobotnych,
- straciła pracę z własnej winy, np. w wyniku zwolnienia dyscyplinarnego,
- w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych bez konkretnej przyczyny odmówiła podjęcia zatrudnienia proponowanego przez urząd,
Sprawdź, w jakim miesiącu najlepiej przejść na emeryturę!
Jakie warunki należy spełnić, ubiegając się o zasiłek przedemerytalny?
Odpowiedni wiek oraz staż pracy to nie wszystko. Osoba uprawniona do otrzymywania świadczenia powinna również sama wystąpić z wnioskiem do ZUS – nie przysługuje on „z urzędu”. Nie można go też otrzymać od razu po zwolnieniu z pracy.
Jakie trzeba spełnić warunki, aby otrzymać zasiłek przedemerytalny?
- pobierać zasiłek dla bezrobotnych przez co najmniej 180 dni,
- nadal być zarejestrowanym jako osoba bezrobotna,
- w okresie pobierania zasiłku nie można odmówić bez uzasadnionej przyczyny propozycji podjęcia pracy,
- złożyć wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez urząd pracy dokumentu potwierdzającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych,
- złożyć wniosek w ciągu 30 dni od dnia ustania zatrudnienia (jeśli w okresie pobierania zasiłku wykonywała inną pracę zarobkową).
Przy składaniu wniosku o zasiłek przedemerytalny ważne jest, żeby poprawnie obliczyć lata pracy. Wliczają się do niego okresy składkowe i nieskładkowe (te ostatnie w wymiarze 1/3 okresów składkowych).
To może Cię zainteresować: ZUS waloryzacja emerytur i rent w 2023 roku
Ile wynosi zasiłek przedemerytalny?
Ile wynosi zasiłek przedemerytalny po 40 latach pracy? Na jakie świadczenie można liczyć obecnie i kiedy nastąpi waloryzacja otrzymywanych kwot? Warto wiedzieć, że zasiłek podlega waloryzacji na zasadach ustalonych w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a zatem w tym roku można spodziewać się podwyżki – nastąpi to już 1 marca.
Ile wynosi świadczenie przedemerytalne 2023 netto? O ile wzrośnie w porównaniu do roku ubiegłego? Zasiłek przedemerytalny w 2022 roku wynosił 1350,70 zł brutto. W tym roku możemy liczyć na rekordową waloryzację procentowo-kwotową, co pozwoli na znaczną podwyżkę zasiłków przedemerytalnych.
Wysokość świadczenia wzrośnie aż o 250 zł w porównaniu do roku 2022. Ile zatem otrzymamy zasiłku przedemerytalnego? Kwota od 1 marca 2023 roku będzie wynosić 1600,70 zł brutto.
Ile można dorobić do zasiłku przedemerytalnego?
Osoba otrzymująca zasiłek przedemerytalny może dorabiać, a praca zarobkowa przynosząca uprawnionemu przychód może spowodować zmniejszenie lub całkowite zawieszenie świadczenia zgodnie z następującymi zasadami:
- świadczenie przedemerytalne ulega zmniejszeniu, jeżeli kwota przychodu przekracza miesięcznie kwotę 25% przeciętnego wynagrodzenia (tzw. dopuszczalna kwota przychodu). Zasiłek zmniejsza się o kwotę przekroczenia.
- świadczenie przedemerytalne ulega zawieszeniu, jeśli kwota przychodu przekracza miesięcznie 70% przeciętnego wynagrodzenia (tzw. graniczna kwota przychodu).
Warto dodać, że zmniejszony zasiłek nie może być niższy niż 630,50 zł – ZUS wyrównuje niższe świadczenia do tej kwoty. Od 1 marca 2023 r. świadczenie przedemerytalne w wyniku zmniejszenia nie może być niższe niż 800,35 zł.
Sprawdź również: Ile można dorobić do emerytury lub renty? Nowe limity
Jak złożyć wniosek o zasiłek przedemerytalny?
Wiemy już, kiedy składać wniosek o zasiłek przedemerytalny, ile wynosi świadczenie i kto może je otrzymać. A jak dopełnić formalności? Najważniejszy jest wniosek o zasiłek przedemerytalny, który można złożyć bezpośrednio w oddziale ZUS lub przez platformę ZUS PUE. Do wniosku należy dołączyć następujące dokumenty:
- zaświadczenie z urzędu pracy o otrzymywaniu zasiłku dla bezrobotnych przed 180 dni,
- świadectwo pracy z powodami utraty zatrudnienia,
- formularz ERP-6 dokumentujący okresy składkowe i nieskładkowe,
- legitymacja ubezpieczeniowa.
W niektórych przypadkach należy dołączyć też:
- postanowienie sądu o upadłości przedsiębiorstwa – w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą,
- zaświadczenie z ośrodka pomocy społecznej – osoby z prawem do zasiłku w związku z pobieraniem zasiłku pielęgnacyjnego lub opiekuńczego,
- dokumenty potwierdzające pracę za granicą.
Nie przegap: Ile wynosi i czym różni się minimum socjalne od minimum egzystencji?
Co zrobić, jeśli ZUS odmówi Ci świadczenia przedemerytalnego?
Jeśli ZUS wyda negatywną decyzję w sprawie świadczenia przedemerytalnego, można się odwołać do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Samo odwołanie należy złożyć w ZUS – pisemnie lub ustnie (do protokołu). Trzeba to zrobić w ciągu miesiąca od otrzymania decyzji.
Jeśli ZUS przychyli się do treści pisma, może zmienić wydaną wcześniej decyzję – ma na to 30 dni od wniesienia odwołania. W innym wypadku odwołanie zostanie przekazane do sądu, który zajmie się rozpatrzeniem sprawy.
Więcej informacji na temat odwołania od decyzji o przyznaniu świadczenia przedemerytalnego można znaleźć na forum lub w grupach internetowych.
Co jeszcze warto wiedzieć o zasiłku przedemerytalnym?
- Czy zasiłek przedemerytalny zmniejsza emeryturę? Nie, po osiągnięciu wieku emerytalnego zasiłek przedemerytalny ustaje, a świadczeniobiorca otrzymuje emeryturę w takiej wysokości, jaka została ustalona przez ZUS.
- zasiłek przedemerytalny a 13 emerytura – trzynasta emerytura przysługuje nie tylko osobom uprawnionym do emerytury lub renty, ale również świadczenia przedemerytalnego.
Kliknij i sprawdź: Czym jest i komu przysługuje dodatek aktywizacyjny?
Źródła:
ŚWIADCZENIA PRZEDEMERYTALNE – JAKIE WARUNKI TRZEBA SPEŁNIĆ?, www.zus.info.pl;
Zasiłek przedemerytalny - komu i na jakich warunkach przysługuje?, www.poradnikprzedsiebiorcy.pl;
