Kto spłaca kredyt po śmierci kredytobiorcy?

Kredyt po śmierci kredytobiorcy nie wygasa – obowiązki związane z zaciągniętym zobowiązaniem zwykle przechodzą na spadkobierców, którzy w określonych przypadkach mogą jednak uchylić się od spłaty długu. Kto spłaca kredyt po zmarłej osobie? W jakich sytuacjach możliwe jest umorzenie zobowiązania? Sprawdziliśmy to!
Ekspert
Olga Domagała
Analityk finansowy
Kiedy możliwe jest umorzenie kredytu po śmierci kredytobiorcy?
Kluczowe informacje:

Kiedy zaciągamy kredyty gotówkowe lub inne zobowiązania, rzadko kiedy zastanawiamy się, co stanie się z długiem po naszej śmierci. Dzisiaj sprawdzamy, na kogo przechodzi niespłacony kredyt. Okazuje się, że: 

  • po śmierci kredytobiorcy zobowiązanie nie wygasa,  
  • do spłaty kredytu po śmierci kredytobiorcy mogą być pociągnięci jego spadkobiercy, którym przysługuje jednak prawo do odrzucenia spadku, 
  • jeśli kredyt był ubezpieczony na życie, zobowiązanie spłaca firma ubezpieczeniowa, 
  • po śmierci dłużnika kredyt nie staje się natychmiastowo wymagalny – chyba że w umowie zastrzeżono inaczej. 

Co z kredytem po śmierci kredytobiorcy? 

Czy umowa kredytu wygasa z chwilą śmierci kredytobiorcy? Nie, zobowiązanie nadal istnieje, jednak do spłaty mogą być pociągnięte inne osoby. Przyjrzymy się konkretnym przypadkom. W zależności od sytuacji kredyt: 

  • przejdzie na spadkobierców – w grę wchodzi dziedziczenie testamentowe lub ustawowe. Warto pamiętać o tym, że w skład masy spadkowej wchodzą nie tylko aktywa, czyli majątek zmarłego, ale również pasywa – zaciągnięte kredyty i inne zobowiązania. Spadkobiercy mogą zatem odziedziczyć dług. Jeśli odrzucą spadek, zobowiązanie przejdzie na kolejną grupę spadkobierców.  
  • będzie spłacany przez współmałżonka – ma to miejsce w przypadku kredytów zaciągniętych wspólnie przez zmarłego kredytobiorcę i jego małżonka. W tej sytuacji nie następuje dziedziczenie długu, a za spłatę zobowiązania odpowiada po prostu drugi kredytobiorca. Niezależnie od tego, czy wspólnie zaciągnięto kredyt gotówkowy, czy kredyt hipoteczny, śmierć małżonka pociąga współkredytobiorcę do odpowiedzialności. 
  • zostanie spłacony przez firmę ubezpieczeniową – tylko w przypadku, gdy zmarły kredytobiorca skorzystał z polisy ubezpieczeniowej na wypadek śmierci. To bardzo korzystne rozwiązanie, które chroni najbliższych kredytobiorcy przed koniecznością spłaty jego długów. Popularne zwłaszcza gdy zaciągamy kredyt hipoteczny, proponowane również seniorom. 
  • zostanie umorzony – w wyjątkowych sytuacjach zobowiązanie może zostać umorzone, muszą jednak istnieć ku temu mocne przesłanki, np. kredyt po zmarłej matce może zostać umorzony w przypadku ciężkiej choroby jedynego spadkobiercy, która uniemożliwia samodzielne utrzymanie.

Sprawdź też: Co to jest pełnomocnictwo? Jak działa pełnomocnictwo do kredytu? Różnice między pełnomocnictwem a upoważnieniem

Kto spłaca kredyt po śmierci kredytobiorcy

Kto spłaca kredyt po zmarłej osobie? Jeśli zaciągnięty kredyt nie był ubezpieczony lub w jakiś inny sposób zabezpieczony, to do jego spłaty zobowiązani są bliscy zmarłego. Najczęściej jest to współmałżonek, dzieci, czy bliska rodzina, która należy do grona spadkobierców. Do tego grona można zaliczyć rodziców, rodzeństwo, dzieci rodzeństwa, dziadków oraz pasierbów spadkodawcy.

Kto spłaca raty po śmierci? Spadkobierca, który nie zrzekł się spadku. Jeśli jest się spadkobiercą można:

  • przyjąć spadek,
  • zrzec się spadku,
  • przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza – pokrywasz długi zmarłego wyłącznie do wartości spadku.

Wspólny kredyt a śmierć współmałżonka, czyli co w sytuacji gdy wspólnie z małżonkiem zaciągnąłeś kredyt, ale on zmarł w trakcie spłaty kredytu? W tym wypadku, spłatę kolejnych rat przejmuje w całości żyjący współmałżonek. Nie dochodzi więc do dziedziczenia zobowiązania lub umorzenia go w przypadku wystąpienia przesłanek.

Kto dziedziczy kredyt po zmarłym?

Jak wygląda spłata kredytu po śmierci rodzica? Gdy rodzic nie przepisał testamentu, to do spłaty zaciągniętego kredytu zobowiązana jest pierwsza grupa spadkobierców, czyli małżonek/małżonka, a także pełnoletnie dzieci. Dziedziczenie kredytu nie jest bezwzględnie obowiązujące – możesz zrzec się spadku, a spłata długu przejdzie na kolejnych spadkobierców. W ciągu 6 miesięcy masz możliwość podjęcia decyzji, czy przyjmujesz spadek, odrzucasz go, czy też przyjmujesz z dobrodziejstwem inwentarza.

Spadek z dobrodziejstwem inwentarza a kredyt to dobre rozwiązanie, gdy aktywa zmarłego kredytobiorcy nie przekraczają pasywów (czyli wymagalnych kredytów bankowych i innych zobowiązań).

Czy żyrant musi spłacać kredyt po śmierci kredytobiorcy?

Jak wygląda sytuacja, w przypadku poręczonego kredytu? W przypadku śmierci kredytobiorcy, żyrant będzie odpowiadał za spłatę zobowiązania jedynie wtedy, gdy spadek zostanie odrzucony przez wszystkich spadkobierców lub gdy bank nie będzie w stanie wyegzekwować należności od spadkobierców, którzy przyjęli spadek.

Pokrótce, oznacza to że w pierwszej kolejności do spłaty zobowiązania pociągani są spadkobiercy, a następnie żyrant.

Jak spłacić kredyt po śmierci kredytobiorcy? 

Wiemy już, na kogo przechodzi kredyt po śmierci. I co dalej? O śmierci kredytobiorcy należy poinformować bank, który udzielił kredytu. Najlepiej zgłosić się do placówki banku z aktem zgonu. Warto jednak pamiętać o tym, że instytucja nie poinformuje wówczas bliskich zmarłego o wysokości zadłużenia – do tego potrzebne jest postanowienie o nabyciu spadku.  

Spadkobiercy zmarłego mogą spadek przyjąć w całości, odrzucić lub przyjąć z dobrodziejstwem inwentarza, czyli do wysokości dziedziczonego majątku. Prawo chroni zatem spadkobierców przed spłatą zobowiązań, które przewyższały wartość majątku zgromadzonego przez zmarłego.  

A co w przypadku, gdy to małżonek jest zobowiązany do spłaty długu, ponieważ jest współkredytobiorcą? Kredyt hipoteczny a śmierć współmałżonka – jak poradzić sobie w przypadku problemów ze spłatą kredytu? Do wyboru są następujące możliwości: 

  • restrukturyzacja kredytu – warto negocjować warunki spłaty zobowiązania, np. wydłużenia okresu kredytowania lub uzyskania przerwy w regulowaniu rat (tzw. wakacje kredytowe).  
  • kredyt konsolidacyjny – jeśli zmarły miał również inne zobowiązania, a małżonek nie jest w stanie spłacać kredytu z jednej pensji, rozwiązaniem może być konsolidacja. Połączenie w całość różnych zadłużeń skutkuje wydłużeniem okresu kredytowania i obniżeniem miesięcznej raty. 
  • pożyczka prywatna – w przypadku problemów ze spłatą zobowiązania, warto poszukać pomocy wśród krewnych, którzy mogą wesprzeć finansowo.  

Sprawdź również: Co grozi za opóźnienie w spłacie kredytu

Śmierć kredytobiorcy a wymagalność kredytu  

Czym jest wymagalność kredytu i kiedy może do niej dojść? 

  • wymagalność kredytu oznacza, że dłużnik musi spełnić świadczenie – czyli w tym przypadku spłacić zobowiązanie.  
  • kiedy kredyt staje się wymagalny, bank ma prawo żądać jego uregulowania. 
  • najczęściej z taką sytuacją mamy do czynienia, gdy upłynie termin płatności raty kredytu – wówczas instytucja może żądać zaspokojenia wierzytelności.  

Śmierć kredytobiorcy a wymagalność kredytu – co możemy zrobić? Zgon dłużnika nie oznacza automatycznie, że kredyt staje się wymagalny. Jeśli strony nie zawarły w umowie zapisu o wymagalności zobowiązania po śmierci kredytobiorcy, to instytucja nie może żądać jego natychmiastowej spłaty. Ważne zatem, żeby uważnie przeczytać umowę kredytową.  

Przypuśćmy, że w umowie znajdują się zapisy o wymagalności kredytu po śmierci dłużnika. W takiej sytuacji: 

  • W przypadku kredytu gotówkowego, śmierć kredytobiorcy powoduje, że instytucja bankowa będzie domagać się spłaty zadłużenia od spadkobierców. Oznacza to, że kredyt będzie wymagalny, a bank w celu odzyskania należności będzie miał prawo stosować procedury windykacyjne i egzekucyjne wobec spadkobierców, którzy zdecydują się przyjąć spadek. 
  • W przypadku kredytu hipotecznego bank najpierw sprawdza zdolność kredytową spadkobierców i ustala z nimi nowe warunki spłaty. Czy kredyt przechodzi na rodzinę? Jeśli spadkobiercy nie mają wystarczającej zdolności kredytowej, bank ma prawo przenieść zadłużenie w stan wymagalności i wszcząć postępowanie egzekucyjne. Może on przejąć nieruchomość, na której została ustanowiona hipoteka.  

Spłata kredytu po zmarłym a ubezpieczenie zobowiązania  

Co z kredytem osoby zmarłej, jeśli zobowiązanie było ubezpieczone? Ubezpieczenie przy kredycie ma jeden cel – jest nim ochrona bliskich osób przed spłatą zadłużenia w przypadku śmierci kredytobiorcy.  

Jak wygląda spłata ubezpieczonego kredytu po śmierci kredytobiorcy? Jeśli wystąpi jedna z przesłanek określonych w polisie (w tym przypadku śmierć kredytobiorcy), towarzystwo ubezpieczeniowe pokrywa całość lub część długu. Pozwala to uniknąć sytuacji takiej jak dziedziczenie kredytu po rodzicach. Spadkobiercy ani inne bliskie osoby nie muszą zatem regulować zobowiązania. 

W pewnych sytuacjach ubezpieczenie nie działa. Należy więc uważnie ustalić cesję praw w polisie. Odpowiedzialność ubezpieczyciela może być wyłączona na skutek np. samobójstwa, udziału w bójce (chyba że kredytobiorca działał w obronie własnej), wystąpienia stanu wojennego, działań wojennych, wystąpienia choroby zdiagnozowanej przed podpisaniem umowy, o której bank nie wiedział. 

Ubezpieczenie kredytu gotówkowego lub hipotecznego zwykle wymaga od spadkobierców dopełnienia następujących formalności: 

  • skontaktowania się z bankiem udzielającym kredytu i zawiadomienia banku o śmierci kredytobiorcy, 
  • dostarczenia dokumentów, np. karty zgonu lub zaświadczenia o przyczynie śmierci, 
  • powiadomienia banku o tym, w jakiej placówce medycznej leczył się zmarły. 

Naliczanie odsetek od kredytu po śmierci kredytobiorcy

Treść zawartej umowy kredytowej po śmierci kredytobiorcy nie zmienia się, a atak umowa nadal obowiązuje. Na spadkobierców przechodzi obowiązek zapłaty odsetek umownych, odsetek za opóźnienie czy opłaty związane z opóźnieniem w spłacie zobowiązania. Oznacza to, że dziedziczenie długu po śmierci kredytobiorcy nie zmienia treści, ani zakresu obowiązków po stronie kredytobiorcy. Zmienia się jedynie strona umowy – na miejsce zmarłego kredytobiorcy wstępuje spadkobierca.

Sprawdź: Na czym polega i ile kosztuje ubezpieczenie kredytu hipotecznego? 

Umorzenie kredytu po śmierci kredytobiorcy – czy to możliwe?

Umorzenie kredytu w razie śmierci kredytobiorcy występuje rzadko. Istnieje taka możliwość, jednak banki akceptują umorzenie zobowiązania jedynie w kilku konkretnych przypadkach. Zazwyczaj, dzieje się to w przypadku śmierci ojca lub matki z niespłaconym kredytem, a obowiązek spłaty zobowiązania przekracza możliwości finansowe członka rodziny. W takim wypadku bank może zdecydować się umorzyć dług jeśli wystąpią określone przesłanki.

Umorzenie długu po śmierci – przesłanki:

  • śmierć partnera, jeśli spowodowała ona znaczną utratę dochodów rodziny,
  • utrata majątku przez powódź, pożar i inne klęski żywiołowe,
  • całkowita utrata możliwości podjęcia jakiejkolwiek pracy zarobkowej spowodowana kalectwem bądź innym stałym uszczerbkiem na zdrowiu.

Warunki umorzenia kredytu zależą od banku, w którym zostało zaciągnięte zobowiązanie. Każdy bank może mieć inne podejście w kwestii umorzenia zobowiązania.

Umorzenie kredytu po śmierci Santander czy innych popularnych bankach nie będzie zazwyczaj możliwe. Duże większe szanse powodzenia ma wnioskowanie o zawieszenie w spłacie rat kredytu, czyli wakacje kredytowe. Przerwa w spłacie zobowiązania pozwoli przygotować się na spłatę rat. To także dobry sposób na chwilowe odciążenie budżetu, gdy środki pieniężne potrzebne są na pokrycie kosztów związanych z pogrzebem bliskiej osoby.

Wniosek o umorzenie kredytu po śmierci kredytobiorcy. Wzór  

Kredyt a śmierć kredytobiorcy to trudna sytuacja – rodzina musi zmierzyć się nie tylko z bólem po stracie bliskiej osoby, ale także z odpowiedzialnością za jej ewentualne długi. Jak poradzić sobie w przypadku śmierci kredytobiorcy? Co dalej? W określonych sytuacjach można starać się o umorzenie kredytu. W tym celu należy złożyć do banku wniosek, w którym zawrzemy następujące informacje: 

  • dane zmarłego kredytobiorcy (imię, nazwisko, adres), 
  • miejscowość i aktualną datę, 
  • rodzaj kredytu,  
  • numer umowy kredytowej i datę podpisania umowy, 
  • określenie kwoty kredytu, którą chce się umorzyć (całość czy część), 
  • dane osoby wnioskującej o umorzenie kredytu, np. jedynego spadkobiercy, 
  • uzasadnienie – opis okoliczności, które uniemożliwiają spłatę kredytu, np. ciężka choroba, niepełnosprawność.  

Do wniosku należy dołączyć akt zgonu lub inny dokument potwierdzający śmierć kredytobiorcy. Ważne są również zaświadczenia potwierdzające trudną sytuację osoby wnioskującej o umorzenie kredytu, np. dokumentacja medyczna. Wniosek należy opatrzyć własnoręcznym podpisem. 

Niektóre instytucje mają własne wzory wniosków o umorzenie kredytu, np. mBank dysponuje specjalnym formularzem, w którym należy podać dane kredytu, źródła dochodu wnioskodawcy, jej zobowiązania finansowe i inne dane.  

Z kolei wniosek o umorzenie kredytu w Banku Pekao można złożyć w serwisie internetowym Pekao24 i aplikacji PeoPay. Dotyczy to jednak kredytu studenckiego

Wnioskiem o umorzenie kredytu nie dysponuje BNP Paribas. Bank umożliwia jedynie restrukturyzację kredytu i zmianę warunków umowy. Formularza umorzenia kredytu nie ma też bank Citi Handlowy – w tym przypadku także możliwa jest restrukturyzacja spłaty należności. 

Pamiętajmy zatem, że umorzenie długu po śmierci nie zawsze jest możliwe – wszystko zależy od indywidualnej decyzji banku. 

Sprawdź także:

Czym jest i ile wynosi zasiłek pogrzebowy? Kto może ubiegać się o wypłatę świadczenia?

Darowizna od rodziców a podatek – kiedy należy go zapłacić? Jak rozliczyć się z darowizny pieniężnej od rodziców?

Ekspert
Olga Domagała
Analityk finansowy
Oceń artykuł to dla nas ważne:
Twoja opinia pozwala nam pisać jeszcze lepsze treści.
Podobne artykuły