Kredyty hipoteczne walutowe udzielane są dzisiaj w polskich bankach nader rzadko, ale jeszcze 10-20 lat temu były powszechnie zaciągane przez kredytobiorców. Wybierano je chętnie z uwagi na niższe oprocentowanie spowodowane niską wysokością wskaźnika LIBOR. Obecnie jednak z uwagi na ryzyko manipulowania jego wysokością nastąpiła zmiana LIBOR-u na SARON. Sprawdź, czym jest ten wskaźnik i jakie różnice występują pomiędzy dawnym LIBOR-em a obecnym wskaźnikiem SARON, który dotyczy oprocentowania między innymi kredytów we frankach szwajcarskich.
Co to jest SARON?
Przy wyliczaniu wysokości oprocentowania kredytów i pożyczek w złotówkach w Polsce wykorzystywany jest wskaźnik WIBOR(R) określonego rodzaju, głównie WIBOR(R) 3M lub 6M. Natomiast w przypadku zobowiązań walutowych stosowane są inne, bliźniaczo podobne wskaźniki. Dla popularnych kredytów we frankach szwajcarskich, które lata temu były udzielane w polskich bankach w dużej ilości, wykorzystywano dotychczas wskaźnik LIBOR, czyli London InterBank Offered Rate. Dla kredytów frankowych właściwie obowiązywała stawka LIBOR CHF.
Z uwagi na ryzyko manipulowania przez banki i inne instytucje wysokością stawki LIBOR Komisja Europejska zdecydowała się jednak na zmianę. 14 października 2021 roku KE opublikowała rozporządzenie wykonawcze zmieniające stawkę LIBOR na SARON.
Co oznacza SARON? To skrót od anglojęzycznej nazwy: Swiss Average Rate Overnight. To wskaźnik, który został wskazany przez szwajcarską krajową grupę roboczą ds. stóp referencyjnych franka szwajcarskiego już w 2020 roku. Miał on być alternatywą dla wskaźnika LIBOR. Nie był jedynym wskaźnikiem, który zgłoszono do zastąpienia LIBOR-u, ale został wybrany z poparciem organów państw członkowskich Unii Europejskiej, których dotyczył problem manipulowania stawką LIBOR.
SARON właściwie niewiele powinien zmienić dla polskich kredytobiorców spłacających kredyty walutowe, przy których wykorzystywany jest wskaźnik LIBOR. Pamiętajmy, że na koniec 2020 roku według danych Narodowego Banku Polskiego w Polsce było ponad 410 tys. kredytów hipotecznych, w przypadku których oprocentowanie było liczone na podstawie stawki LIBOR CHF. Co ciekawe, to 20 proc. wszystkich kredytów hipotecznych w Polsce, a w większości są one zobowiązaniami frankowymi.
Sprawdź koniecznie: Co z kredytem w razie wojny? Czy w przypadku wojny trzeba spłacać kredyt?
Zmiana na SARON LIBOR CHF już się dokonała, w wyniku czego dawny LIBOR przestał być wykorzystywany. Narodowy Bank Polski i polska Komisja Nadzoru Finansowego pozytywnie opiniowały całą zamianę. Opinii nie wydał jedynie Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Obecnie SARON obowiązuje nie tylko w Polsce, lecz także w innych krajach Unii Europejskiej, w tym w Austrii, Francji i w Holandii. Wskaźnik ten wpisany jest na listę wskaźników referencyjnych prowadzoną przez Europejski Urząd Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA).
Od kiedy obowiązuje wskaźnik SARON?
Warto przytoczyć kilka ważnych dat związanych z zamianą stawki LIBOR na SARON. Już 5 marca 2021 roku Financial Conduct Authority (FCA) ogłosił, że nie będzie opracowywał i publikował wysokości niektórych wskaźników LIBOR. Na koniec 2021 roku po raz ostatni FCA opublikował wskaźniki referencyjne:
- LIBOR CHF we wszystkich terminach,
- LIBOR EUR we wszystkich terminach,
- LIBOR JPY (S/N, 1W, 2M, 12M),
- LIBOR GBP (O/N, 1W, 2M, 12M).
Właściwie zastąpienie stawek LIBOR stawką SARON nastąpiło z dniem 1 stycznia 2022 roku na mocy rozporządzenia wykonawczego, jakie zostało opublikowane przez Komisję Europejską. SARON wszedł w rolę stawki LIBOR i zastąpił ją skutecznie w każdej umowie i instrumencie finansowym na terenie Unii Europejskiej.
Rozporządzenie KE zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Od 2022 roku oprocentowanie wszystkich kredytów denominowanych lub indeksowanych w walutach obcych, w tym przede wszystkim we franku szwajcarskim, mają wpisane w umowach nie stawki LIBOR CHF, ale stawkę SARON.
To może Cię zainteresować: EURIBOR 1M, EURIBOR 3M, EURIBOR 6M – co warto wiedzieć o stawce EURIBOR?
Jak ustalany jest wskaźnik SARON?
Zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym Komisji Europejskiej wskaźnik SARON będzie publikowany przez SIX Swiss Exchange Financial Information AG (SIX). Dodatkowo zaplanowano mechanizm ograniczający wahania wartości wskaźnika SARON, które potencjalnie mogłyby ujemnie oddziaływać na kredytobiorców. Dlatego we wspominanym rozporządzeniu KE zdecydowała się wprowadzić stały spread korygujący. Ma on być dodawany do stawki SARON w wysokości:
- 0,0571 proc. dla 1-miesięcznego wskaźnika SARON zastępującego LIBOR 1M,
- 0,0031 proc. dla 3-miesięcznego wskaźnika SARON zastępującego LIBOR 3M,
- 0,0741 proc. dla 3-miesięcznego wskaźnika SARON zastępującego LIBOR 6M,
- 0,2048 proc. dla 3-miesięcznego wskaźnika SARON zastępującego LIBOR 12M.
Kiedy wprowadzano w życie SARON, eksperci nie byli w stanie określić, czy spowoduje on wzrost oprocentowania czy spadek stopy procentowej, pozwalającej na wyliczanie odsetek od kredytów we frankach szwajcarskich czy w innych walutach objętych dotąd wskaźnikiem LIBOR, do którego banki dodawały wysokość marży kredytowej.
Stopy procentowe NBP − czym są? Jak wyższe stopy procentowe wpływają na koszt kredytu?
Ile wynosi stawka SARON w 2022 roku?
Warto zapoznać się z aktualnymi notowaniami SARON, aby dowiedzieć się, jak kształtuje się ta stawka procentowa, istotna m.in. przy liczeniu oprocentowania kredytów frankowych.
3 stycznia 2022 roku, czyli w pierwszym dniu notowań, SARON kształtował się na poziomie 0,70 proc. Na dzień 1 kwietnia 2022 roku wynosił zaś:
- SARON 1M – 0,7016 proc.,
- SARON 2M – 0,7075 proc.,
- SARON 3M – 0,7079 proc.,
- SARON 6M – 0,7059 proc.,
- SARON 1R – 0,7131 proc.
Najczęściej kredyty we frankach szwajcarskich oprocentowane były z wykorzystaniem stawki LIBOR CHF 3M, zamiennikiem dla niej jest zaś SARON Compound Rate 3M wraz ze spreadem korygującym w wysokości 0,0031 proc.
SARON a LIBOR – różnice
SARON i LIBOR są dwoma odmiennymi wskaźnikami, które jednak w obu przypadkach odnoszą się do kredytów indeksowanych lub denominowanych w walutach obcych, głównie we frankach szwajcarskich. Jak wypada porównanie SARON-u z LIBOR-em?
Przede wszystkim stopa LIBOR jest stopą prospektywną, co oznacza, że wysokość odsetek należnych za dany okres jest z góry znana. Natomiast zupełnie inaczej jest w przypadku stopy składanej SARON, ponieważ jest ona stopą retrospektywną. To oznacza, że jej wysokość za dany okres znana jest dopiero w momencie jego zakończenia.
Co dla kredytobiorców oznacza wprowadzenie wskaźnika SARON?
Kredytobiorcy spłacający kredyty hipoteczne w walutach obcych, zwłaszcza we frankach szwajcarskich, niepokoją się, co może zmienić SARON. Zdaniem ekspertów wprowadzenie wskaźnika SARON nie powinno jednak wywołać żadnych odczuwalnych skutków dla klientów i banków, chociaż pomiędzy LIBOR-em a SARON-em istnieją zasadnicze różnice.
Rezerwa kredytobiorców wobec zmiany stawki LIBOR na SARON jest jak najbardziej uzasadniona. Nie chcą, by już i tak drogie kredyty frankowe stały się jeszcze droższe. Drugim wskazywanym przez nich problemem jest to, że zmiana może wpłynąć na możliwość dochodzenia roszczeń wynikających z zawartych umów przed sądem, ponadto likwidacja LIBOR CHF i wprowadzenie SARON mogą wiązać się ze stwierdzeniem nieważności umów, jakie uprzednio były zawierane odnośnie do tej stopy, co skutkowałoby koniecznością natychmiastowego zwrotu wszystkich pożyczonych środków.
Wszystkie takie obawy są jednak najprawdopodobniej bezpodstawne, o czym zaniepokojonych kredytobiorców starają się przekonać eksperci rynku kredytowego. Likwidacja LIBOR CHF ich zdaniem nie jest przesłanką do unieważnienia umów. Zmiana stopy LIBOR na SARON nie odbierze frankowiczom możliwości egzekwowania swoich praw.
Obalić należy jeszcze jeden mit związany z całą sytuacją – zamiana stawki LIBOR CHF na stawkę SARON nie pociąga za sobą konieczności podpisywania aneksów do obowiązujących umów kredytowych.
Źródła:
https://finanse.uokik.gov.pl/chf/komisja-europejska-wyznaczyla-zamiennik-dla-libor-chf/
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32021R1847&from=PL
