Kiedy w marcu 2020 roku media donosiły o pierwszym przypadku koronawirusa w Polsce, chyba nikt się nie spodziewał, że rozwinie się pandemia, która tak mocno wpłynie na nasze życie. Kilkukrotne lockdowny spowodowały, że wielu Polaków musiało pozostać w domu. Nie zarabiali, dlatego część z nich zaczęła mieć problemy ze spłatą bieżących zobowiązań, w tym rat kredytu hipotecznego. Mogli oni korzystać przez pewien czas z opcji ustawowych wakacji kredytowych, które zgodnie z najnowszymi obietnicami premiera Morawieckiego w 2022 i 2023 ponownie pomogą klientom banków w spłacie kredytów hipotecznych. Inną pomocą dla wszystkich dłużników mających problemy ze spłatą zobowiązania finansowego jest fundusz wsparcia kredytobiorców. Kto i na jakich zasadach może skorzystać z takiego dodatkowego wsparcia dla zadłużonych?
Wsparcie finansowe dla zadłużonych w czasie rosnących stóp procentowych
We wrześniu 2021 roku pojawiły się pierwsze przesłanki dotyczące tego, że Rada Polityki Pieniężnej (RPP) podniesie główne stopy procentowe. Inflacja wzrastała, Rada nie podjęła jednak decyzji o zmianie kursu w podejmowanych krokach. Stało się to dopiero w październiku tego samego roku, w wyniku czego kredyty hipoteczne w Polsce zaczęły drożeć. Od października 2021 roku do kwietnia 2022 roku RPP siedmiokrotnie podnosiła wysokość głównych stóp procentowych Narodowego Banku Polskiego.
Od 29 maja 2020 roku, czyli po trzykrotnej serii obniżek głównych stóp NBP, w Polsce przez niemal półtora roku obowiązywały bardzo niskie stopy:
- stopa referencyjna – 0,10 proc.,
- stopa lombardowa – 0,50 proc.,
- stopa depozytowa – 0,00 proc.,
- stopa redyskontowa weksli – 0,11 proc.,
- stopa dyskontowa weksli – 0,12 proc.
Natomiast kolejne podwyżki doprowadziły do sytuacji, w której stopy zostały podniesione do poziomu:
- stopa referencyjna – 4,50 proc.,
- stopa lombardowa – 5,00 proc.,
- stopa depozytowa – 4,00 proc.,
- stopa redyskonta weksli – 4,55 proc.,
- stopa dyskontowa weksli – 4,60 proc.
Podwyżki w tym zakresie przełożyły się na koszt pieniądza w Polsce. Wzrosła stawka referencyjna WIBOR(R), która jest częścią składową oprocentowania kredytów złotowych, razem z marżą bankową. WIBOR(R) rósł systematycznie przez kolejne miesiące:
- sierpień 2021 roku – WIBOR(R) 3M wynosił 0,21 proc., a WIBOR(R) 6M – 0,25 proc.;
- wrzesień 2021 roku – WIBOR(R) 3M wynosił 0,24 proc., a WIBOR(R) 6M – 0,29 proc.;
- październik 2021 roku – WIBOR(R) 3M wynosił 0,70 proc., a WIBOR(R) 6M – 0,91 proc.;
- listopad 2021 roku – WIBOR(R) 3M wynosił 1,68 proc., a WIBOR(R) 6M – 2,04 proc.;
- grudzień 2021 roku – WIBOR(R) 3M wynosił 2,45 proc., a WIBOR(R) 6M – 2,74 proc.;
- styczeń 2022 roku – WIBOR(R) 3M wynosił 2,89 proc., a WIBOR(R) 6M – 3,26 proc.;
- luty 2022 roku – WIBOR(R) 3M wynosił 3,55 proc., a WIBOR(R) 6M – 3,95 proc.;
- marzec 2022 roku – WIBOR(R) 3M wynosił 4,52 proc., a WIBOR(R) 6M – 4,87 proc.;
- kwiecień 2022 roku – WIBOR(R) 3M wynosił 5,79 proc., a WIBOR(R) 6M – 6,01 proc.
Rosnące stopy procentowe powodują wzrost wskaźnika WIBOR(R), a on oddziałuje na wzrost kosztów kredytowania. Wiadomo również, że RPP nie kończy jeszcze serii podwyżek stóp procentowych, ponieważ inflacja w Polsce nadal rośnie – w marcu 2022 roku według Głównego Urzędu Statystycznego wyniosła aż 11 proc.
Kredytobiorcy hipoteczni w Polsce muszą spłacać coraz wyższe raty, o ile nie zdecydowali się na zaciągnięcie kredytu ze stałym oprocentowaniem. Im wyższy WIBOR(R), tym więcej oddają do banku tytułem odsetek kredytowych. Wielu nie może sobie na to pozwolić i popada w długi. Na jakie wsparcie od rządu czy bezpośrednio od banku kredytującego mogą liczyć zadłużeni? Mogą skorzystać z pomocy dla kredytobiorców w 2022 ze strony specjalnego funduszu wsparcia dla kredytów hipotecznych. Zobacz, na jakich zasadach się to odbywa.
Kto może liczyć na wsparcie finansowe, spłacając kredyt hipoteczny?
Osoby, które znalazły się w trudnej sytuacji finansowej z powodu pandemii albo jej konsekwencji, mogą szukać pomocy finansowej dla zadłużonych. Najgorsze, co można zrobić w takiej sytuacji, to uciekać od odpowiedzialności za zaciągnięty kredyt hipoteczny. Jest on poważnym zobowiązaniem finansowym, które po prostu trzeba spłacić, najlepiej zgodnie z wcześniej przedstawionym harmonogramem. Jeśli nie jest to z różnych powodów możliwe, warto poszukać ukierunkowanej pomocy dla ludzi zadłużonych z tytułu rat kredytu hipotecznego.
Ze wsparcia finansowego od rządu i banków mogą skorzystać osoby znajdujące się w trudnej sytuacji, prowadzącej do problemów ze spłatą kredytu hipotecznego ze względu na to, że raty kapitałowo-odsetkowe mocno obciążają ich domowy budżet. To także pomoc dla osób, które sprzedały lub mają w planach dokonanie sprzedaży nieruchomości, na którą wcześniej wzięły kredyt, ale uzyskana ze zbycia mieszkania czy domu kwota nie będzie w stanie pokryć zobowiązania w całości. Na jaką pomoc finansową dla zadłużonych mogą liczyć?
Rządowa pomoc dla zadłużonych – najważniejsze informacje
Jak mają się do siebie rządowe wsparcie finansowe dla zadłużonych i kredyt hipoteczny, który staje się z miesiąca na miesiąc coraz droższy? Rząd uruchomił programy wspierające kredytobiorców w spłacie długu wobec banku. Mogą oni skorzystać z dopłat do kredytów lub zwrotnej pożyczki. Wszystko to dzięki wprowadzonej w życie ustawie o wsparciu kredytobiorców. Dotyczy ona osób fizycznych lub osób pozostających w gospodarstwie domowym zobowiązanych do spłaty zobowiązania mieszkaniowego, a także osób samodzielnie zajmujących lokal lub dom jednorodzinny. Może to być też osoba prowadząca gospodarstwo domowe wspólnie z innymi osobami, które stale z nią zamieszkują i gospodarują. Kredytobiorca musi mieć przy tym swoje prawa do zamieszkiwania w lokalu czy domu, żeby móc skorzystać z ustawowo przewidzianego wsparcia.
To może Cię zainteresować: Jak sprzedać mieszkanie z kredytem hipotecznym? Sprzedaż mieszkania z kredytem i kupno nowego
Właściwie to dzięki nowelizacji wspominanej ustawy, podpisanej przez Prezydenta Andrzeja Dudę 4 lipca 2019 roku, zmieniono mechanizm wspierania finansowego osób, które zaciągnęły kredyty mieszkaniowe i znalazły się w trudnej sytuacji, w wyniku czego nie są w stanie wywiązać się terminowo ze spłaty zobowiązania. Taka sytuacja musi być wywołana przy tym obiektywnymi okolicznościami, które nie są zawinione przez kredytobiorcę.
Rząd deklaruje, że pomoc finansowa dla klientów banków, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji finansowej z powodu koronawirusa i obecnych podwyżek głównych stóp procentowych w Polsce, realnie ułatwi spłatę kredytu hipotecznego.
To właściwie Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) prowadzi specjalny Fundusz Wsparcia Kredytobiorców. Fundusz ten jest mechanizmem zapewniającym pomoc klientom, którzy ze względu na podwyżki kosztów kredytowania i ograniczone możliwości finansowe nie mogą spłacać rat. Pomoc przeznaczona jest też dla osób, które miały zaciągnięty kredyt hipoteczny, np. na zakup mieszkania, ale w obliczu zmieniającej się sytuacji w kraju i na rynku bankowym postanowiły sprzedać nieruchomość. Jeśli uzyskana kwota ze sprzedaży okazała się niewystarczająca do spłaty zobowiązania finansowego wobec banku, także otrzymają pomoc z BGK.
Rząd zapewnia wsparcie dla zadłużonych w czasie koronawirusa, rosnącej inflacji i stóp procentowych. Może mieć ono postać:
- zwrotnego wsparcia finansowego przeznaczonego na pokrycie rat kredytu przez maksymalnie 36 miesięcy,
- zwrotnej pożyczki na pokrycie części zadłużenia pozostałej po sprzedaży kredytowanej nieruchomości – maksymalna kwota wsparcia wynosi 72 tys. zł.
Fundusz Wsparcia Kredytobiorców, jakim dysponuje BGK, został utworzony dzięki wpłatom dokonywanym przez poszczególne banki. Wysokość wpłat powiązana jest z liczbą udzielanych kredytów hipotecznych oraz z tym, jak wiele zaległości dłuższych niż 90 dni mają banki.
Jeśli kredytobiorca korzysta przez kolejne 3 lata ze wsparcia finansowego, może dostawać do 2 tys. zł miesięcznie na spłatę rat kapitałowo-odsetkowych. Na podkreślenie zasługuje fakt, że nie jest to bezzwrotna dotacja, ale pożyczka, którą z czasem będzie trzeba spłacić. Pieniądze z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców nie będą trafiać na konto klienta banku, ale bezpośrednio do instytucji, która udzieliła mu kredytu mieszkaniowego.
Jeśli chodzi o pomoc ze strony Funduszu Wsparcia Kredytobiorców, to rząd stawia określone wymagania przed osobami, które chcą uzyskać zobowiązanie. Trzeba spełnić co najmniej jeden z poniższych warunków:
- w dniu złożenia wniosku co najmniej jeden z kredytobiorców będzie posiadać status osoby bezrobotnej;
- kredytobiorca ponosi miesięczne koszty obsługi kredytu mieszkaniowego w kwocie, która przekracza połowę dochodów osiąganych miesięcznie przez jego gospodarstwa domowe;
- miesięczny dochód gospodarstwa domowego kredytobiorcy pomniejszony o miesięczne koszty obsługi kredytu mieszkaniowego nie przekracza przy tym:
- w przypadku gospodarstwa jednoosobowego – dwukrotność zwaloryzowanej zgodnie z przepisami ustawy o pomocy społecznej kwoty wskazanej w art. 8 ust. 1 pkt 1 – to kwota 776 zł, a jej dwukrotność wyniesie 1552 zł;
- w przypadku gospodarstwa wieloosobowego – iloczynu dwukrotności kwoty wskazanej w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o pomocy społecznej, zwaloryzowanej zgodnie z przepisami tej ustawy, i liczby członków gospodarstwa domowego – jest to kwota 600 zł, a jej dwukrotność to 1200 zł na osobę.
Sam fakt, że kredytobiorca nie jest w stanie spłacać swojego kredytu, nie wystarcza do tego, by uzyskać z BGK wsparcie dla zadłużonych, a kredyt hipoteczny nie będzie mógł być spłacany ze środków zewnętrznych, jeśli dana osoba nie spełni jednego z powyższych wymagań.
Brak pracy spowodowany zewnętrznymi okolicznościami powoduje, że klient może starać się o pomoc z funduszu wsparcia dla kredytobiorców. W zasadzie to właśnie takie sytuacje są uwzględniane w pierwszej kolejności podczas oceny, czy pomoc się należy.
Jeśli kredytobiorca spełni wszystkie wymagane prawem warunki uzyskania pomocy z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców, czyli funduszu dla zadłużonych, musi z czasem spłacić swój dług wobec BGK. Nie jest zobowiązany do zrobienia tego od razu po zakończeniu dopłat. Ma 2 kolejne lata na ustabilizowanie swojej sytuacji finansowej. Po tym czasie spłacać będzie ratę w wysokości 4-krotnie niższej w porównaniu z kwotą pożyczki otrzymywaną każdego miesiąca. Dla przykładu, jeśli przez 36 kolejnych miesięcy dana osoba otrzymywała po 2 tys. zł z BGK, to później będzie zwracała po 500 zł miesięcznie przez kolejne 144 miesiące. Dopłaty nie muszą wynosić 2 tys. zł miesięcznie – skala pomocy do kredytów hipotecznych z BGK jest ustalana zawsze indywidualnie i uzależniona od wysokości miesięcznej raty zobowiązania.
Możliwe jest wsparcie dla kredytobiorców, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji finansowej w formie umorzenia aż 44 rat, łącznie kwoty 22 tys. zł, jeśli będą sumiennie, zawsze zgodnie z harmonogramem, spłacać raty kredytowe.
Pomoc finansowa dla zadłużonych w bankach
Nie tylko BGK jest źródłem pomocy dla osób zadłużonych w bankach. Pożyczka dla zadłużonych może być sposobem na odłożenie w czasie regulowania pełnych rat kredytu mieszkaniowego z własnych środków finansowych, ale nie jedynym. Pomoc dla takich klientów w bankach świadczą one same. W razie pierwszych kłopotów ze spłatą długów, kiedy kredyt hipoteczny staje się coraz bardziej uciążliwy, a zadłużenie zaczyna rosnąć, trzeba spróbować skonsolidować swoje zobowiązania. Możliwe jest też refinansowanie kredytu hipotecznego czy pożyczki hipotecznej dla zadłużonych.
Kliknij i sprawdź: Co to jest restrukturyzacja kredytu i kiedy warto się na nią zdecydować?
Konsolidacja kredytu hipotecznego
Jeśli kredytobiorca nie ma jeszcze przeterminowanego zadłużenia z tytułu kredytu hipotecznego, a jednocześnie jego budżet domowy obciążają płatności innych rat kredytów i pożyczek, to ma szansę uzyskać kredyt konsolidacyjny. Polega on na zamianie kilku wcześniej zaciągniętych zobowiązań na jeden większy kredyt, na ogół z niższą ratą kapitałowo-odsetkową, wynikającą z korzystniejszych warunków lub z wydłużenia okresu spłaty zobowiązania finansowego.
Dzięki kredytowi konsolidacyjnemu możesz znacznie obniżyć obciążającą Cię miesięcznie ratę. Będzie ona najprawdopodobniej niższa od sumy wcześniej spłacanych rat. Efekt ten jest wynikiem wydłużenia okresu spłaty, dlatego sprawdź, czy przez taki mechanizm nie będziesz musiał sumarycznie ponieść wyższych kosztów.
Jeśli w ramach kredytu konsolidacyjnego chcesz połączyć i spłacić wcześniej swój kredyt mieszkaniowy, to dla banku przeprowadzającego konsolidację musisz ustanowić zabezpieczenie w postaci hipoteki na nieruchomości mieszkalnej wpisanej do księgi wieczystej na rzecz banku.
Refinansowanie kredytu hipotecznego
Alternatywną formą pomocy banków dla kredytobiorców mających problemy ze spłatą swoich kredytów hipotecznych może być refinansowanie. Polega to na zmianie instytucji kredytującej. Czy przeniesienie kredytu do innego banku się opłaca? To zależy, jakie warunki spłaty zaoferuje Ci nowy bank, a ponadto, czy w tym dotychczasowym będziesz musiał zapłacić jakąkolwiek opłatę rekompensacyjną z tytułu przedterminowej spłaty całego kredytu hipotecznego.
Jak skorzystać ze wsparcia finansowego dla zadłużonych?
Aby uzyskać wsparcie z Funduszu z BGK dla zadłużonych kredytobiorców, trzeba w pierwszej kolejności złożyć odpowiedni wniosek do banku, w którym klient spłaca kredyt hipoteczny. Wsparcie zostanie udzielone tylko osobom mającym aktualnie problemy wynikające z takiego obciążenia finansowego. Jeśli przewidujesz takie kłopoty w przyszłości, na razie nie będziesz mógł skutecznie starać się w banku o pomoc w ramach Funduszu Wsparcia Kredytobiorców.
W przypadku gdy składasz wniosek do banku o pomoc w spłacie kredytu mieszkaniowego, wpisz w nim tylko prawdziwe informacje, zgodne z rzeczywistym stanem rzeczy. Wzór dokumentu znajduje się na stronie bgk.pl i jest to wniosek o udzielenie wsparcia, promesy lub pożyczki na spłatę zadłużenia dla kredytobiorcy, który zaciągnął kredyt mieszkaniowy i znajduje się w trudnej sytuacji finansowej. Podaje się w nim następujące informacje:
- numer umowy kredytu mieszkaniowego;
- dane osobowe kredytobiorcy, w tym imię i nazwisko, adres zamieszkania, dowód osobisty lub inny dokument potwierdzający tożsamość, numer PESEL;
- datę przygotowania wniosku;
- podpis kredytobiorcy.
Do wniosku należy dołączyć oświadczenie o świadomości istnienia odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywych oświadczeń. Ponadto trzeba złożyć:
- przedwstępną umowę sprzedaży kredytowanej nieruchomości (jeśli dotyczy);
- oświadczenie dotyczące przesłanek przyznania wsparcia, promesy lub pożyczki na spłatę zadłużenia;
- oświadczenie dotyczące statusu nabywcy sprzedawanej nieruchomości – nie może być to członek rodziny, osoba pozostająca we wspólnym gospodarstwie domowym ani osoba będąca ze zbywcą w bliskim stosunku;
- oświadczenie o posiadaniu statusu bezrobotnego;
- oświadczenie o wysokości miesięcznego dochodu gospodarstwa domowego, pomniejszonego o miesięczne koszty obsługi kredytu mieszkaniowego;
- oświadczenie, że kredytobiorca jest/ nie jest właścicielem innego lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego lub był nim w okresie 6 miesięcy przed złożeniem wniosku;
- oświadczenie o tym, że kredytobiorca jest/ nie jest posiadaczem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub domu
jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub jest/ nie jest posiadaczem takiego prawa w okresie 6 miesięcy przed złożeniem wniosku; - oświadczenie, że kredytobiorca ma/ nie ma roszczenia o przeniesienie na niego prawa własności lokalu mieszkalnego, domu jednorodzinnego, spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub posiadał takie roszczenie w okresie 6 miesięcy przed złożeniem wniosku;
- oświadczenie kredytobiorcy, że kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty w związku z zaspokojeniem potrzeb mieszkaniowych kredytobiorcy;
- oświadczenie kredytobiorcy, że do dnia złożenia wniosku umowa kredytu mieszkaniowego nie została wypowiedziana;
- oświadczenie kredytobiorcy, że na dzień złożenia wniosku przysługuje mu świadczenie z tytułu utraty pracy
wynikające z zawartej umowy ubezpieczenia spłaty kredytu, gwarantującej wypłatę świadczenia na wypadek utraty pracy; - oświadczenie kredytobiorcy dotyczące dochodu i liczby osób tworzących gospodarstwo domowe lub współczynnika wyrażającego relację miesięcznych kosztów obsługi kredytu mieszkaniowego do osiąganych miesięcznie dochodów;
- dane osobowe pozostałych kredytobiorców;
- informacje dotyczące umowy ubezpieczenia spłaty kredytu gwarantującej wypłatę świadczenia na wypadek utraty pracy.
Wsparcie finansowe dla zadłużonych a kredyt hipoteczny – podsumowanie
Pomoc zadłużonym w bankach z tytułu Funduszu Wsparcia Kredytobiorców z pewnością może ułatwić uiszczanie kolejnych rat kredytu lub wesprzeć budżet domowy po sprzedaniu mieszkania i w razie konieczności zamknięcia umowy. To realna pomoc zadłużonym, ale trzeba mieć zawsze na uwadze również to, że ma ona charakter zwrotny. Kredytobiorca nie otrzymuje z BGK dotacji do spłaty swojego kredytu hipotecznego, ale czasową pomoc finansową, którą później trzeba będzie zwrócić. Należy też spełniać określone wymagania, aby liczyć na wypłaty z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców.
Jeśli nie są one należne kredytobiorcy, może się on starać w banku o inny rodzaj wsparcia.
Nie przegap: Co grozi za opóźnienie w spłacie kredytu? Ile dni można się spóźnić z ratą kredytu bez konsekwencji?
