Czym jest zasiłek rodzinny i komu przysługuje?

W dobie wysokiej inflacji rodzinom osiągającym skromny dochód na jednego członka może być ciężko wiązać koniec z końcem i pokryć wszelkie wydatki związane z wychowaniem pociech. Gdy przyjdzie gorszy czas, takie osoby próbują łatać domowy budżet, zapożyczając się u bliskich lub biorąc kredyt gotówkowy. Zamiast od razu robić długi, najpierw warto zainteresować się pomocą od państwa, jaka przysługuje rodzinom z dziećmi w trudnej sytuacji finansowej. Jedną z form wsparcia dla takich osób jest zasiłek rodzinny.

Czym jest zasiłek rodzinny?

Od kilku lat już partia rządząca rozwija politykę prorodzinną, w ramach której wspiera finansowo rodziny z dziećmi. Z myślą o tych, którzy najbardziej potrzebują pomocy, powstał cały pakiet różnych świadczeń. Niektóre z nich mają charakter jednorazowej zapomogi, jak np. becikowe, a inne wypłacane są cyklicznie, w tym właśnie zasiłek rodzinny.

Zasiłek rodzinny na dziecko jest świadczeniem pieniężnym wypłacanym przez państwo regularnie co miesiąc. Ma na celu częściowe pokrycie wydatków związanych z utrzymaniem dziecka. Przyznawany jest na okres zasiłkowy, czyli od dnia 1 listopada do dnia 31 października następnego roku.

Wszelkie kwestie związane z zasiłkiem rodzinnym, m.in. zasady ustalania uprawnień oraz sposób wypłacania zasiłku rodzinnego reguluje Ustawa z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych. Wypłatą zasiłku rodzinnego zajmują się głównie MOPS-y oraz urzędy miast i gmin.

12 tysięcy na dziecko – kto otrzyma 12 tys. zł na dziecko w ramach Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego?

Kto może starać się o zasiłek rodzinny?

Przejdźmy do najważniejszej kwestii, czyli dla kogo jest zasiłek rodzinny. Okazuje się bowiem, że nie każdej rodzinie przysługuje to świadczenie.

Prawo do otrzymania zasiłku rodzinnego i dodatków do niego mają:

• rodzice, jeden z rodziców albo opiekun prawny dziecka,
• opiekun faktyczny dziecka (osoba faktycznie opiekująca się dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka),
• osoba ucząca się (osoba pełnoletnia ucząca się, niepozostająca na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub w związku z ustaleniem wyrokiem sądowym, lub ugodą sądową prawa do alimentów z ich strony).

Zasiłek rodzinny przysługuje osobom wymienionym w podpunkcie 1 i 2 do ukończenia przez dziecko 18. roku życia lub  nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21. roku życia. Istnieje także możliwość pobierania zasiłku rodzinnego do 24. roku życia, jeżeli dziecko kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności. Rodzice dzieci z niepełnosprawnością mogą starać się o zasiłek rodzinny na dziecko niepełnosprawne, który występuje w formie dodatku. Biorąc pod uwagę ostatni podpunkt, możliwy jest też zasiłek rodzinny dla studenta.

Zasiłek rodzinny a działalność gospodarcza – jak to wygląda? Okazuje się, że przedsiębiorca ma prawo do tego świadczenia, z tym że jest ono uzależnione od dochodu jego rodziny.

Zasiłek rodzinny w 2022 roku prawdopodobnie będzie wypłacany na takich samych zasadach jak dotychczas. Obecnie nic nie wskazuje na to, by coś miało się w tej kwestii zmienić.

Zasiłek rodzinny a kryterium dochodowe

O tym, komu przysługuje zasiłek rodzinny, decyduje kryterium dochodowe. Aby zasiłek rodzinny został przyznany, przeciętny miesięczny dochód w przeliczeniu na osobę albo osoby uczącej się nie może przekroczyć kwoty 674 zł. W przypadku gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności próg dochodowy jest nieco wyższy – zasiłek rodzinny przyznawany jest wtedy do kwoty 764 zł.

Wiele osób zastanawia się, czy zasiłek rodzinny przyjmuje kryterium dochodowe brutto, czy netto. Próg dochodowy do rodzinnego świadczenia podany jest w kwocie netto. Pod uwagę bierze się zatem wynagrodzenie za pracę otrzymywane „na rękę”.

A czy podjęcie pracy wpłynie na zasiłek rodzinny, jeśli do tej pory pracowała tylko jedna osoba? Prawo do zasiłku przyznawane jest na podstawie samego kryterium dochodowego. Nie ma więc znaczenia, ile osób w rodzinie pracuje. Jeśli kwota limitu przy dwóch źródłach dochodu w rodzinie nie zostanie przekroczona, to zasiłek rodzinny zostanie utrzymany.

To może Cię zainteresować: Najniższa krajowa netto i brutto – ile wynosi najniższa krajowa?

Komu nie przysługuje zasiłek rodzinny?

Istnieją pewne wyjątki, kiedy prawo do zasiłku nie przysługuje, pomimo spełnienia kryterium dochodu. Zasiłku rodzinnego nie otrzyma:

• dziecko lub osoba ucząca się pozostają w związku małżeńskim,
• dziecko umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w pieczy zastępczej,
• osoba ucząca się umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie,
• pełnoletnie dziecko lub osoba ucząca się uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko,
• osoba samotnie wychowująca dziecko, której nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od jego rodzica (z pewnymi wyjątkami),
• członek rodziny, któremu przysługuje na dziecko zasiłek rodzinny za granicą, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Więcej informacji na temat tego, kiedy zasiłek rodzinny nie przysługuje, przeczytać można na stronie www.gov.pl.

Warto wspomnieć, że bywają sytuacje, kiedy trzeba oddać zasiłek rodzinny. Ma to miejsce wtedy, kiedy ktoś pobrał świadczenie nienależnie.

Zasiłek rodzinny 2022 – zmiany

Po przyznaniu zasiłku rodzinnego wypłacany jest on przez wskazany w ustawie o świadczeniach rodzinnych okres zasiłkowy. Nowy okres zasiłkowy rozpoczął się od 1 listopada 2021 roku i potrwa do 31 października 2022 roku. Świadczenia rodzinne zostały utrzymane na dotychczasowym poziomie. Nie zmieniły się kwoty, przy jakich przysługuje prawo do zasiłku, ale kryteria przyznawania zasiłku uległy zmianie.

Od tego roku uwzględniane jest obniżenie wynagrodzenia lub obniżenie dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej spowodowane pandemią choroby COVID-19. Ponadto utrata dodatku solidarnościowego od teraz stanowi utratę dochodu w rozumieniu ustawy o świadczeniach rodzinnych, a co za tym idzie, była uwzględniana przy ustaleniu prawa do zasiłku rodzinnego na okres do 31 października 2022 roku. Zgodnie z aktualnym stanowiskiem rządu jednak żadne większe zmiany w zakresie przyznawania świadczeń w ciągu najbliższych lat nie powinny nastąpić.

Przeczytaj koniecznie: 800 plus. Kto i kiedy skorzysta z waloryzacji świadczenia dla dzieci?

Ile wynosi zasiłek rodzinny?

Kwota zasiłku rodzinnego w 2021 roku uzależniona jest od wieku dziecka. Na rachunek osoby uprawnionej każdego miesiąca wpływa tyle samo. Ile wynosi świadczenie rodzinne na dziecko?

Zasiłek rodzinny – wysokość:

• 95 zł – na dziecko w wieku do ukończenia 5. roku życia,
• 124 zł – na dziecko w wieku powyżej 5. roku życia do ukończenia 18. roku życia,
• 135 zł – na dziecko w wieku powyżej 18. roku życia do ukończenia 24. roku życia.

Zasiłek rodzinny w 2022 roku będzie wypłacany w takiej samej kwocie jak w 2021 roku.

Kwota świadczenia jest stała, dzięki czemu nie trzeba zastanawiać się, jak obliczyć zasiłek rodzinny. Kalkulator za to przyda się do obliczenia wysokości miesięcznego dochodu na osobę w rodzinie, który upoważnia do otrzymania zasiłku. Narzędzie to jest dostępne całkowicie za darmo w internecie.

Kliknij i sprawdź: Program 300+ – co zapewnia program dobry start i jak dołączyć do programu 300 plus?

Jak otrzymać zasiłek rodzinny? Poradnik krok po kroku

Podstawą ubiegania się o świadczenie rodzinne stanowi wniosek o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego oraz dodatków do zasiłku rodzinnego. Wzór wniosku o zasiłek rodzinny pobrać można z internetu ze strony empatia.mrpips.gov.pl z odpowiedniej zakładki lub wziąć z urzędu gminy lub urzędu miasta. Składając wniosek o zasiłek rodzinny, razem z nim trzeba złożyć szereg dokumentów.

Zasiłek rodzinny – jakie dokumenty? W zależności od sytuacji przedłożyć trzeba takie dokumenty jak:

• skrócony odpis aktu urodzenia dziecka lub inny dokument potwierdzający jego wiek,
• zaświadczenie lub oświadczenie o dochodzie rodziny za poprzedni rok,
• oświadczenie albo zaświadczenie ze szkoły lub szkoły wyższej potwierdzające, że dziecko kontynuuje naukę – w przypadku dziecka powyżej 18. roku życia,
• orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności – w przypadku dziecka niepełnosprawnego,
• kopię aktów zgonu rodziców – w przypadku osoby uczącej się, której rodzice nie żyją,
• kopię karty pobytu – w przypadku cudzoziemca przebywającego na terytorium Polski,
• kopię odpisu prawomocnego wyroku sądu orzekającego rozwód lub separację albo kopię aktu zgonu małżonka lub rodzica dziecka – w przypadku osoby samotnie wychowującej dziecko.

Warto dopytać w urzędzie, jakie załączniki są wymagane w konkretnym przypadku.

Dowiedz się więcej: Kosiniakowe 2021 – dla kogo jest przeznaczone i jak wypełnić wniosek o Kosiniakowe?

Jak wypełnić i gdzie złożyć wniosek o zasiłek rodzinny?

Wniosek o zasiłek rodzinny złożyć można na dwa sposoby: osobiście lub przez internet. Wybierając tradycyjną drogę, wniosek wraz z niezbędnymi dokumentami należy dostarczyć do urzędu miasta lub gminy, MOPS-u lub innej placówki, która w danym mieście lub gminie zajmuje się wypłatą świadczeń rodzinnych.

Jak wypełnić wniosek o zasiłek rodzinny? Nie jest to zbyt skomplikowane, wystarczy po kolei wypełniać rubryki. Trzeba w nich wpisać m.in. swoje dane jako wnioskodawcy oraz dane dzieci. Wzór wypełnienia wniosku o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego znaleźć można w internecie.

Zasiłek rodzinny online

Jak złożyć wniosek o zasiłek rodzinny przez internet? W tym celu należy wejść na stronę empatia.mrpips.gov.pl i wybrać odpowiednią zakładkę. Aby móc dopełnić niezbędnych formalności, trzeba mieć profil zaufany. Profil zaufany da się założyć przez bank bez wychodzenia z domu. Wnioskowanie o zasiłek rodzinny online jest dość intuicyjne. Wystarczy robić po kolei to, o co jesteśmy proszeni na stronie.

A czy da się złożyć wniosek o zasiłek rodzinny przez bank? W końcu o świadczenie 500+ można wnioskować w taki sposób. Okazuje się jednak, że w przypadku zasiłku rodzinnego takie rozwiązanie nie wchodzi w grę.

Do kiedy należy złożyć wniosek o zasiłek rodzinny?

Od daty złożenia wniosku o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego oraz dodatków do zasiłku rodzinnego zależy termin wypłaty zasiłku rodzinnego. Terminy składania wniosków o zasiłek rodzinny oraz terminy wypłaty świadczeń znajdują się w poniższej tabeli.

Dodatki do zasiłku rodzinnego

Osoba mająca prawo do zasiłku rodzinnego może również starać się o dodatki do zasiłku rodzinnego. Dostępne są następujące dodatki:

• dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego – przysługuje w kwocie 90 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5. roku życia, 110 zł na dziecko w wieku powyżej 5. roku życia do ukończenia 24. roku życia,
• dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania – przysługuje w wysokości 69 zł lub 113 zł miesięcznie na dziecko (szczegóły na stronie gov.pl),
• dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego – wypłacany jest raz w roku szkolnym w wysokości 100 zł na dziecko,
• dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka – przysługuje w wysokości 193 zł miesięcznie na dziecko, nie więcej niż 386 zł na wszystkie dzieci. W przypadku dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności kwota dodatku zostaje zwiększona o 80 zł na dziecko, nie więcej jednak niż o 160 zł na wszystkie dzieci,
• dodatek z tytułu urodzenia dziecka – przysługuje jednorazowo w wysokości 1000 zł,
• dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego – przysługuje w wysokości 400 zł miesięcznie,
• dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej – wynosi 95 zł miesięcznie, przy czym dodatek przysługuje na trzecie i na następne dzieci uprawnione do zasiłku rodzinnego.

Sprawdź: Zasiłek rehabilitacyjny – świadczenie rehabilitacyjne po chorobowym

Co jeszcze warto wiedzieć o zasiłku rodzinnym?

Oprócz wyżej przedstawionych informacji dobrze jest jeszcze poznać kilka istotnych kwestii na temat zasiłku rodzinnego. Rodzinny zasiłek z MOPS a rozliczenie roczne – czy trzeba w rozliczeniu PIT wykazywać świadczenie? Nie trzeba tego robić, ponieważ zasiłek rodzinny jest zwolniony z opodatkowania.

Zasiłek rodzinny a alimenty

Wyjaśnijmy od razu sporną kwestię dotyczącą dobrowolnych alimentów i zasiłku rodzinnego. Jeśli rodzic płaci alimenty dobrowolnie i nie zostało to uregulowane na drodze sądowej, to osoba samotnie wychowująca dziecko nie otrzyma zasiłku rodzinnego. Prawo do świadczenia przysługuje takiej osobie wtedy, gdy rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje, ojciec dziecka jest nieznany albo powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone.

Często pojawia się też pytanie, czy zasiłek rodzinny wlicza się do dochodu do funduszu alimentacyjnego? Przy ustalaniu prawa do otrzymania świadczeń z funduszu alimentacyjnego bierze się pod uwagę wyłącznie dochody członków rodziny z roku kalendarzowego poprzedzającego okres świadczeniowy, a także zmiany w sytuacji dochodowej stanowiące utratę lub uzyskanie dochodu. Oznacza to, że się nie wlicza.

Zasiłek rodzinny a 500 plus

A czy zasiłek rodzinny wlicza się do dochodu 500+? Odpowiedź brzmi: nie. Zasiłek ten, tak samo zresztą, jak i inne, nie jest brany pod uwagę przy obliczaniu dochodu i nie wpływa na pomoc gwarantowaną w ramach programu. Nie trzeba więc obawiać się, że 500 plus zostanie nam odebrane ze względu na pobieranie zasiłku rodzinnego.

Sprawdź: 500 plus a kredyt gotówkowy – podstawowe informacje

Zasiłek rodzinny a dochód

Pozostaje jeszcze wyjaśnić, czy zasiłek rodzinny wlicza się do dochodu rodziny. To zależy, o jaki dochód chodzi, zazwyczaj jednak nie. Nie zostanie on uwzględniony przy ustalaniu prawa do zasiłku rodzinnego na kolejny okres zasiłkowy. Nie weźmie go pod uwagę także bank podczas oceny zdolności kredytowej. A jeżeli chodzi o to, czy zasiłek rodzinny wlicza się do dodatku mieszkaniowego, to tak – jest uwzględniany w sprawie o przyznanie dodatku mieszkaniowego.