Według Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych prof. Gertrudy Uścińskiej emerytura kobiet w Polsce jest nawet o 50% niższa niż mężczyzn. Jak wynika z danych przedstawionych przez ZUS za marzec 2022, przeciętne świadczenie wypłacane mężczyznom wynosi 3184 zł brutto, a kobietom – 2128 zł brutto.
Żeby związać koniec z końcem, opłacić opiekę medyczną czy wykupić leki, panie często decydują się na kredyt gotówkowy lub pożyczkę z parabanku. Z drugiej strony ze statystyk dotyczących wieku zgonów wynika, że Polki żyją przeciętnie 9 lat dłużej niż Polacy. Nic więc dziwnego, że tak wiele osób rozważa dziedziczenie emerytury.
Czym jest renta rodzinna?
W polskich przepisach oficjalnie nie istnieje emerytura po mężu – świadczenie, które można uzyskać, jest definiowane jako renta rodzinna. Przysługuje ona nie tylko małżonkowi/małżonce zmarłego/zmarłej, ale również innym uprawnionym osobom. Renta rodzinna przysługuje im, gdy zmarły w chwili śmierci:
- miał ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy,
- spełniał warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń,
- pobierał zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.
Kto ma prawo do renty rodzinnej?
O rentę rodzinną po zmarłym mogą ubiegać się następujące osoby:
- dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione (renta rodzinna dla dziecka)
- do ukończenia 16 lat,
- do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat, nie dłużej niż do osiągnięcia 25 lat życia (lub do ukończenia studiów) albo
- bez względu na wiek – jeśli stały się całkowicie niezdolne do pracy i samodzielnej egzystencji;
- wnuki, rodzeństwo i inne dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed ukończeniem 18 lat, które:
- zostały przyjęte na co najmniej 1 rok przed śmiercią ubezpieczonego (chyba że śmierć była wynikiem wypadku) oraz
- nie mają prawa do renty po rodzicach lub żyjący rodzice nie mogą zapewnić im utrzymania, a ubezpieczony był ich opiekunem ustanowionym przez sąd;
- małżonek – tzw. emerytura rodzinna po mężu;
- rodzice, jeżeli:
- ubezpieczony ich utrzymywał,
- spełniają warunki określone dla wdowy i wdowca.
W jakich sytuacjach przysługuje renta rodzinna dla wdowy dożywotnio? O tym w dalszej części artykułu.
Co warto wiedzieć o ofertach kredytowych dla emerytów i rencistów?
Jakie warunki należy spełnić, aby otrzymać emeryturę po zmarłym małżonku?
Co należy się wdowie po śmierci męża w 2022 roku? Żeby małżonka mogła uzyskać emeryturę po śmierci męża, musi:
- w chwili śmierci męża mieć ukończone 50 lat lub być osobą niezdolną do pracy albo
- wychowywać co najmniej jedno dziecko, wnuka lub rodzeństwo, któremu przysługuje prawo do renty rodzinnej po zmarłym mężu – do ukończenia przez nie 16 lat lub 18 lat, jeśli dziecko uczy się.
Kolejna sytuacja, kiedy żona dziedziczy emeryturę po mężu, ma miejsce, gdy małżonka osiągnęła wiek 50 lat lub stała się niezdolna do pracy nie później niż w ciągu 5 lat od śmierci męża, lub od zaprzestania wychowywania dziecka, wnuka lub rodzeństwa wymienionych wyżej.
Wdowa, która nie spełnia powyższych kryteriów i niemająca źródła utrzymania, może uzyskać tzw. okresową rentę rodzinną przez okres 1 roku od chwili śmierci męża lub w okresie uczestniczenia w szkoleniu podnoszącym kwalifikacje zawodowe – przez okres do 2 lat po śmierci męża.
Przy uzyskiwaniu prawa do emerytury po mężu, nie ma znaczenia, ile lat małżeństwo trwało. Warto wiedzieć, że emerytura po mężu przysługuje również dla pracującej żony – limity dochodów przedstawimy w dalszej części artykułu.
Czy wdowy dostaną podwójne emerytury?
Renta rodzinna po mężu a własna emerytura – czy można otrzymywać dwa świadczenia naraz? Okazuje się, że emerytura i renta rodzinna jednocześnie nie jest możliwa do uzyskania. Osoba uprawniona do renty rodzinnej może otrzymać tylko jedno z nich – z reguły bardziej opłaca się korzystanie z wyższej emerytury małżonka – w wymiarze maksymalnie 85% świadczenia zmarłego.
Chociaż praktyka ta funkcjonuje od lat, to wkrótce przepisy w zakresie renty rodzinnej dla wdowy mogą zostać zmodyfikowane. Zmiany postuluje lewica, która złożyła projekt ustawy w tej sprawie.
Ile wynosi emerytura po mężu? Jak obliczyć rentę rodzinną?
Chcesz złożyć wniosek w ZUS o rentę rodzinną po mężu? Ile wynosi świadczenie? Jego wysokość jest uzależniona od liczby osób uprawnionych do pobierania zasiłku. Według aktualnych przepisów emerytura po mężu 2022 wynosi:
- 85% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu – w przypadku jednej uprawnionej osoby,
- 90% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu – w przypadku dwóch uprawnionych osób (np. wdowy i dziecka),
- 95% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu – w przypadku trzech lub więcej uprawnionych osób.
Ile procent emerytury dostanie wdowa po mężu? Warto pamiętać o tym, że wszystkim uprawnionym przysługuje jedna renta rodzinna – kwota jest dzielona po równo na wszystkie osoby. Minimalna (najniższa) renta rodzinna od 1 marca 2022 roku wynosi 1338,44 zł. Co roku kwota ta podlega waloryzacji.
Średnia i najniższa emerytura w Polsce w 2022
Jak dokonać zmiany emerytury po śmierci małżonka?
Uzyskanie emerytury po zmarłym mężu wymaga tylko kilku kroków:
- przygotuj wniosek o rentę rodzinną (ERR) – możesz go pobrać ze strony internetowej ZUS lub w placówce,
- wypełnij wniosek, dołącz niezbędne dokumenty i złóż w dowolnym oddziale ZUS,
- czekaj na rozpatrzenie wniosku – zajmie się tym oddział ZUS właściwy ze względu na adres zamieszkania (zameldowania).
Jakie dokumenty przygotować starając się o emeryturę po mężu?
Jakie dokumenty należy dołączyć do wniosku?
- akt urodzenia i śmierci ubezpieczonego,
- akt urodzenia osoby wnioskującej o uzyskanie świadczenia,
- dokument stwierdzający stopień pokrewieństwa (powinowactwa) z osobą zmarłą,
- odpis skrócony aktu małżeństwa,
- zaświadczenie o stanie zdrowia (dziecka, wdowy/wdowca),
- zaświadczenie o uczęszczaniu do szkoły – w przypadku dziecka, które ukończyło 16 lat,
- dokument potwierdzający istnienie obowiązku alimentacyjnego.
Wniosek o zamianę emerytury po śmierci męża
Zamiana emerytury po śmierci męża jest możliwa na wniosek osoby uprawnionej. Należy podać w nim między innymi:
- Dane osoby zmarłej (PESEL, serię i numer dowodu osobistego, imię, nazwisko, datę śmierci, czy osoba miała przyznane świadczenie i przez jaką instytucję, czy śmierć była następstwem wypadku przy pracy itp.),
- Dane członków rodziny wnioskujących o rentę rodzinną – zarówno osób pełnoletnich, jak i małoletnich,
- Zakres wniosku (np. na jaki rachunek bankowy przekazywać środki).
Ile wynosi i czym różni się minimum socjalne od minimum egzystencji?
Czy warto zdecydować się na pobieranie emerytury po mężu?
Renta rodzinna dla wdowy emerytki może się opłacać. Jak wskazaliśmy na wstępie, szacuje się, że przeciętna emerytura kobiet w Polsce jest o połowę niższa niż mężczyzn. Panie, które są jedynymi uprawnionymi osobami w rodzinie, mogą zyskać świadczenie w wysokość 85% emerytury męża.
Przejęcie emerytury po mężu ma jednak pewne ograniczenia, zwłaszcza jeśli w grę wchodzi nie tylko renta rodzinna po mężu, ale i własna emerytura – nie można pobierać dwóch świadczeń jednocześnie.
Co jeszcze warto wiedzieć, pobierając emeryturę po mężu?
Przepisy dotyczące dziedziczenia emerytury po mężu są dość skomplikowane, a na rozmaitych forach internetowych często padają pytania typu: nigdy nie pracowałam, czy dostanę emeryturę po mężu.
Okazuje się, że sam fakt osiągania dochodów przez wdowę/wdowca nie ma znaczenia – wystarczy, że spełni się kryteria określone w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Czy można dorabiać, pobierając rentę rodzinną po zmarłym?
Dorabianie do renty rodzinnej jest możliwe. Trzeba jednak pamiętać o tym, że obowiązują limity przychodów. Osoba, która osiągnie przychód w przedziale 70-130% przeciętnego wynagrodzenia, będzie miała zmniejszoną rentę rodzinną o kwotę przekroczenia, jednak nie więcej niż o kwotę maksymalnego zmniejszenia.
Od 1 marca 2022 r. wynosi ona 588,19 zł – w przypadku renty rodzinnej dla jednej osoby. Jeśli osoba uprawniona osiągnie przychód powyżej 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, prawo do renty rodzinnej zostanie zawieszone.
Czy można dostać emeryturę po byłym mężu?
Emerytura po mężu po rozwodzie – czy to jest możliwe? Teoretycznie najważniejszym kryterium branym pod uwagę przy ustalaniu prawa do renty rodzinnej po mężu jest istnienie wspólności małżeńskiej między małżonkami.
Okazuje się jednak, że nawet po rozwodzie lub separacji prawo to może istnieć – np. w sytuacji, gdy jedno z małżonków otrzymywało lub było uprawnione do alimentów na podstawie ugody, wyroku sądowego lub porozumienia małżonków.
Rozdzielność majątkowa a emerytura po mężu
Rozdzielność majątkowa małżonków nie ma wpływu na istnienie prawa do renty rodzinnej – liczy się to, czy para była we wspólności małżeńskiej, czyli istniała między nimi więź materialna, fizyczna lub duchowa.
Sprawdź także:
Kto spłaca kredyt po zmarłej osobie? Kiedy możliwe jest umorzenie kredytu po śmierci kredytobiorcy?
